Κατά πλειοψηφία εγκρίθηκε από την αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή το σχέδιο νόμου “Κύρωση Συμφωνίας Έδρας μεταξύ της Κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ασφάλειας Δικτύων και Πληροφοριών (ENISΑ), “Ευρωπαϊκού Οργανισμού Κυβερνοασφάλειας (ENISA)”.
Πρόκειται για τη συμφωνία που υπογράφηκε το Νοέμβριο του 2018, από την προηγούμενη κυβέρνηση, και προβλέπει τη μεταφορά της έδρας του ανωτέρω Οργανισμού στην Αθήνα και τη διατήρηση γραφείου παραρτήματος στο Ηράκλειο Κρήτης.
Ο ENISA είναι ευρωπαϊκός Οργανισμός που ιδρύθηκε το 2004, προκειμένου να εξασφαλιστεί υψηλό επίπεδο ασφάλειας δικτύων και πληροφοριών εντός της Κοινότητας, και να αναπτυχθεί η αντίληψη της ασφάλειας δικτύων και πληροφοριών, προς όφελος των πολιτών, καταναλωτών, επιχειρήσεων και των Οργανισμών του δημόσιου τομέα και της ΕΕ. Ο συγκεκριμένος Οργανισμός έχει ως αποστολή να μεριμνά για την πρόληψη και αντιμετώπιση συμβάντων, προβλημάτων ασφάλειας δικτύων και πληροφοριών. Έδρα του Οργανισμού, αρχικά, είχε οριστεί το Ηράκλειο Κρήτης και στη συνέχεια είχε δημιουργηθεί και γραφείο διασύνδεσης στην Αθήνα.
Η παρουσία του ENISA πολύ γρήγορα δημιούργησε ένα αξιόλογο δίκτυο συνεργασίας με επιστημονικούς και ερευνητικούς φορείς και αξιολογείται συνεχώς θετικά από τα αρμόδια όργανα της ΕΕ. Πρόσφατα ο ENISA αναβαθμίστηκε σε ευρωπαϊκό Οργανισμό Κυβερνοασφάλειας και κατέστη για πρώτη φορά αορίστου χρόνου η λειτουργία του. Η αναβάθμιση του απαιτούσε, τυπικά και ουσιαστικά, μια νέα Συμφωνία Έδρας.
Η μονιμοποίηση Έδρας του ENISA δημιούργησε την ανάγκη μεταφοράς της Έδρας από το Ηράκλειο στην Αθήνα ώστε να διευκολύνεται η πρόσβαση των εμπειρογνωμόνων, από όλες τις χώρες της Ευρώπης, δεδομένου ότι θα αυξάνεται συνεχώς η ένταση της δραστηριότητάς του.
Βασικά σημεία της Συμφωνίας Έδρας
Με γνώμονα την επίτευξη των ανωτέρω βασικών στόχων, τα σημαντικά σημεία της Συμφωνίας Έδρας είναι τα ακόλουθα:
-Η μεταφορά της έδρας του Οργανισμού από το Ηράκλειο της Κρήτης στην Αθήνα, προς διευκόλυνση της συνδεσιμότητας του Οργανισμού με τις Βρυξέλλες και άλλες Ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Στο Ηράκλειο παραμένει Γραφείο Παραρτήματος του Οργανισμού, προκειμένου να διευκολυνθεί η ομαλή μεταφορά της έδρας του Οργανισμού στην Αθήνα και να διασφαλιστεί η συνέχιση της συνεργασίας του με επιστημονικούς/ερευνητικούς φορείς της περιοχής (όπως το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας).
– Η ανάληψη από την Ελληνική Δημοκρατία της υποχρέωσης κάλυψης των στεγαστικών αναγκών του Οργανισμού σε δημόσιο κτήριο που θα επιλεγεί.
– Ο καθορισμός του νομικού καθεστώτος και των προνομίων και ασυλιών που απολαμβάνει τόσο ο Οργανισμός, ως διεθνές νομικό πρόσωπο, όσο και το προσωπικό του στη χώρα μας.
Δείτε αναλυτικά το σχέδιο νόμου.
Ο Υπουργός Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης, μιλώντας νωρίτερα σήμερα στην επιτροπή της Βουλής, είπε:
H Διαρκής Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης καλείται σήμερα να συζητήσει και να κυρώσει τη συμφωνία έδρας μεταξύ της Κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ασφάλειας Δικτύων και Πληροφοριών, Ευρωπαϊκού Οργανισμού Κυβερνοασφάλειας, γνωστού ως ENISA.
Η συμφωνία αυτή υπογράφηκε το Νοέμβριο του 2018 από την προηγούμενη Κυβέρνηση και αντικαθιστά την προηγούμενη Συμφωνία Έδρας μεταξύ της ελληνικής Κυβέρνησης και του ανωτέρω Οργανισμού, που είχε υπογραφεί την 22η Απριλίου 2005 και είχε κυρωθεί με το ν. 3572/2007.
Πριν έρθουμε στις λεπτομέρειες της συμφωνίας, επιτρέψτε μου να αναφέρω εντελώς επιγραμματικά κάποια στοιχεία σχετικά με τον ENISA, τη δομή του και τη μέχρι τώρα δράση του.
Τι είναι ο ENISA: είναι ο οργανισμός που ιδρύθηκε το 2004 με τον Κανονισμό 460 ως Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ασφάλειας Δικτύων και Πληροφοριών προκειμένου, όπως αναφέρεται στον Κανονισμό, «να εξασφαλισθεί υψηλό και ουσιαστικό επίπεδο ασφάλειας δικτύων και πληροφοριών εντός της Κοινότητας και να αναπτυχθεί η αντίληψη της ασφάλειας δικτύων και πληροφοριών προς όφελος των πολιτών, των καταναλωτών, των επιχειρήσεων και των οργανισμών του δημόσιου τομέα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμβάλλοντας έτσι στην ομαλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς».
Με απλά λόγια, είναι ο οργανισμός που έχει ως αποστολή να μεριμνά για την πρόληψη και την αντιμετώπιση προβλημάτων ασφάλειας δικτύων και πληροφοριών. Αυτό γίνεται μέσω της διαρκούς συνεργασίας μεταξύ του Οργανισμού, της Commission, των κρατών – μελών, επιχειρήσεων, φυσικά με σεβασμό τις στην εθνική κυριαρχία των κρατών – μελών.
Έδρα του Οργανισμού ορίστηκε το Ηράκλειο Κρήτης, ενώ δημιουργήθηκε γραφείο διασύνδεσης στην Αθήνα. Σύντομα η παρουσία και δραστηριοποίηση του ENISA στην περιοχή δημιούργησε ένα αξιόλογο δίκτυο συνεργασίας με τους τοπικούς επιστημονικούς και ερευνητικούς φορείς, όπως το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας, αλλά και γενικότερα πλέον έχουμε σε αρκετά πανεπιστήμια πολύ ενδιαφέροντα ερευνητικά ινστιτούτα σε αυτό τον τομέα, τον τομέα της ασφάλειας πληροφοριών και της προστασίας των κρίσιμων υποδομών. Ο ENISA έχει παίξει ρόλο σε αυτό.
Σε αυτά τα δεκαπέντε χρόνια της ύπαρξής του, ο ENISA αξιολογείται διαρκώς θετικά από τα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης παρατείνοντας τη διάρκειά του, η οποία είχε αρχικά οριστεί για εννέα έτη και έξι μήνες. Επιπλέον, οι Κανονισμοί που εκδίδονταν στο μεσοδιάστημα και αφορούσαν τη δομή και τη δράση του Οργανισμού αποσκοπούσαν πάντα στην ενίσχυση του ρόλου του, όπως αντίστοιχα ενισχύεται διαρκώς η έννοια της κυβερνοασφάλειας – έχουμε όλο και περισσότερα συμβάντα διεθνώς, άρα αυξάνεται διαρκώς και το εύρος της δραστηριότητας αυτού του οργανισμού, η σπουδαιότητα και οι επιδόσεις του.
Αποκορύφωμα της αναγνώρισης αυτής ήταν η πρόσφατη αναβάθμιση του ENISA σε Ευρωπαϊκό Οργανισμό Κυβερνοασφάλειας, καθιστώντας τον μάλιστα για πρώτη φορά αορίστου χρόνου, όπως είναι και όλοι οι υπόλοιποι αποκεντρωμένοι οργανισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η αναβάθμιση αυτή απαιτούσε τόσο τυπικά, όσο και ουσιαστικά μια νέα συμφωνία έδρας, την οποία και καλείστε να κυρώσετε σήμερα. Πέρα λοιπόν από τη μονιμοποίηση της έδρας του ENISA στη χώρα μας, κρίθηκε αναγκαία η μεταφορά της από το Ηράκλειο στην Αθήνα, ώστε να διορθωθεί ένα πρόβλημα που καταγραφόταν σε μόνιμη βάση καθ’ όλη τη διάρκεια λειτουργίας του Οργανισμού. Και αυτό δεν ήταν άλλο από το να διευκολυνθεί η πρόσβαση των εμπειρογνωμόνων από όλες τις χώρες της Ευρώπης, όσο θα αυξάνεται διαρκώς η ένταση της δραστηριότητάς του.
Από την άλλη φυσικά θα ήταν τελείως άδικο να εγκαταλείψουμε ένα «οικοσύστημα» που δημιουργήθηκε επί δεκαπέντε χρόνια γύρω από τον ENISA στο Ηράκλειο και ευρύτερα στην Κρήτη.
Έτσι, η έδρα του Οργανισμού και το γραφείο διασύνδεσης αλλάζουν μεταξύ τους χρήση, καθώς πλέον η έδρα του ENISA θα βρίσκεται στο Μαρούσι και οι εγκαταστάσεις στο Ηράκλειο θα συνεχίσουν να λειτουργούν ως γραφείο παραρτήματος.
Η διευκόλυνση της διασύνδεσης του ENISA με τις Ευρωπαϊκές χώρες δεν αφορά μόνο το ήδη υφιστάμενο προσωπικό του Οργανισμού, αλλά αποσκοπεί στην προσέλκυση ακόμα περισσότερων εμπειρογνωμόνων, οι οποίοι θα ενταχθούν σταδιακά στο δυναμικό του και θα ενισχύσουν σημαντικά το ρόλο, την αποτελεσματικότητα και την επιδραστικότητά του.
Σε αυτό το σημείο πρέπει να σημειωθεί ότι είμαστε σε συζητήσεις για τη μετεγκατάσταση του Οργανισμού από το κτήριο που βρίσκεται στο Μαρούσι, ώστε να πάει σε ένα ακόμα πιο λειτουργικό κτήριο που θα εξυπηρετεί καλύτερα τις ανάγκες του ENISA σύμφωνα με τον νέο αναβαθμισμένο μέγεθός του.
Τέλος, στη συμφωνία έδρας περιλαμβάνονται τα θέματα του νομικού καθεστώτος, των προνομίων και των ασυλιών που βάσει των ευρωπαϊκών συνθηκών απολαμβάνουν οι διεθνείς οργανισμοί και το προσωπικό τους.
Δεν χρειάζεται να σας αναλύσουμε τη σπουδαιότητα της παρουσίας ενός οργανισμού όπως ο ENISA στη χώρα μας. Δεν είναι απλά ζήτημα γοήτρου ή εικόνας, αλλά, όπως μας απέδειξε η ως τώρα δράση του στο Ηράκλειο, λειτουργεί ως μαγνήτης για ερευνητικά κέντρα και επιχειρήσεις – έχει ξεκινήσει να δημιουργείται ένα «οικοσύστημα» και το διακύβευμα για εμάς ως χώρα είναι να επεκτείνουμε αυτό το «οικοσύστημα», να το διευρύνουμε και να αποκτήσουμε μια ευρύτερη τεχνογνωσία στον τομέα της κυβερνοασφάλειας.
Η κυβερνοασφάλεια διευρύνει διαρκώς το πεδίο εφαρμογής της στις συναλλαγές και την καθημερινότητα των πολιτών. Έχουμε πάρα πολλά συμβάντα διεθνώς και εθνικά που πρέπει να μας απασχολήσουν και απασχολούν και την Ευρωπαϊκή Ένωση κεντρικά. Οφείλουμε να δώσουμε έμφαση ώστε η μετάβαση στην ψηφιακή εποχή αυτονόητα να συνοδεύεται από αίσθημα ασφάλειας.
Σίγουρα από μόνος του ο ENISA δεν μπορεί να το εξασφαλίσει – ούτε είναι αυτός ο ρόλος του. Όμως η παρουσία του μπορεί να λειτουργήσει σαφέστατα ευεργετικά προς αυτή την κατεύθυνση.
Σας καλώ λοιπόν να εγκρίνετε την προς ψήφιση συμφωνίας έδρας, η οποία δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες να κινηθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ελλάδα προς τη σωστή κατεύθυνση όσον αφορά την κυβερνοασφάλεια.
«Η υπό κύρωση Συμφωνία κατέστη αναγκαία ως συνέπεια του αναβαθμισμένου ρόλου του Οργανισμού, κατόπιν της απόφασης αναθεώρησης του Κανονισμού του ENISA από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή», είπε ο εισηγητής της ΝΔ Ιωάννης Μπούγας και προσέθεσε ότι η Συμφωνία αφενός διασφαλίζει τη μετεξέλιξη του Οργανισμού, γιατί ο ENISA θα ενισχυθεί ακόμη περισσότερο τα επόμενα χρόνια, με την ανάπτυξη της ενιαίας ψηφιακής αγοράς στην Ευρώπη, και αφετέρου πραγματώνει την εντολή μόνιμης λειτουργίας του στην Ελλάδα.
Η λειτουργία του ENISA, για την ασφάλεια δικτύων και την κυβερνοασφάλεια, είναι προς όφελος των πολιτών, των καταναλωτών, των επιχειρήσεων και των οργανισμών του δημόσιου τομέα και συμβάλλει στην ομαλή λειτουργία της αγοράς, είπε ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ Μάριος Κάτσης και προσέθεσε ότι η Βουλή νομοθετεί ένα ακόμη ζήτημα ψηφιακής πολιτικής που επεξεργάστηκε η προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και παραλαμβάνει έτοιμο η κυβέρνηση της ΝΔ. Επισήμανε εξάλλου ότι ο ENISA ορίστηκε υπεύθυνος να συνδράμει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη, σε συνεργασία με την επιχειρηματική κοινότητα, για να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της ασφάλειας δικτύων και πληροφοριών. Όσο για τη Συμφωνία που καλείται η Βουλή να κυρώσει, ο κ. Κάτσης είπε ότι αποτέλεσε ουσιαστικά «ψήφο εμπιστοσύνης» της ΕΕ προς την Ελλάδα, στον τομέα της πληροφορικής και των τεχνολογιών και γι΄ αυτό επιλέχθηκε να είναι μόνιμη η έδρα του ENISA εδώ.
Ο Βασίλης Κεγκέρογλου, από την πλευρά του, ξεκαθάρισε ότι το Κίνημα Αλλαγής ναι μεν στηρίζει την ενίσχυση και υποστήριξη του ENISA αλλά δεν θα συναινέσει στη μεταφορά της έδρας από το Ηράκλειο στην Αθήνα. Επισήμανε ότι ο Οργανισμός ήταν απόφαση που ελήφθη επί ελληνικής προεδρίας, το 2003, ξεκίνησε να λειτουργεί το 2005 στο Ηράκλειο, στελεχώθηκε -δημιουργήθηκε μάλιστα και σχολείο ευρωπαϊκής παιδείας ώστε να εξυπηρετούνται τα παιδιά των εργαζομένων και συνεργατών- και μπήκε μπροστά και η δημιουργία του κτιρίου για τη στέγαση όλων των λειτουργιών του ΕΝΙSA. Tο κτίριο αυτό χρηματοδοτήθηκε από το ΕΣΠΑ αλλά «δυστυχώς ο κ. Βορίδης ήταν ο πρώτος υπουργός που συμφώνησε για τη μεταφορά της έδρας του ENISA και ο Νίκος Παππάς υπέγραψε το Σύμφωνο μεταφοράς της έδρας , το Νοέμβριο του 2018». Είπε δε ότι, ενώ έγιναν από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ τα εγκαίνια του νέου κτιρίου στο Ηράκλειο, δέκα μέρες μετά κατατέθηκε το νομοσχέδιο για τη μεταφορά της έδρας.
Κατά του νομοσχεδίου τάχθηκε ο ειδικός αγορητής του ΚΚΕ Μανώλης Συντυχάκης, που παρατήρησε ότι φαινομενικά το επίδικο της Συμφωνίας είναι η αλλαγή έδρας του ENISA, αλλά στην ουσία πρόκειται για την αναβάθμιση του Οργανισμού, από απλού Οργανισμού ασφάλειας της εσωτερικής αγοράς της ΕΕ σε ευρωπαϊκό οργανισμό για την κυβερνοασφάλεια. «Το κριτήριο του ΚΚΕ καθορίζεται από το περιεχόμενο, τη λειτουργία και τους στόχους του ENISA, για να μην πω της ύπαρξης αυτού του οργανισμού», είπε ο βουλευτής του ΚΚΕ και προσέθεσε ότι η ουσία των αλλεπάλληλων τροποποιήσεων στον Κανονισμό του ENISA βρίσκεται στην ενίσχυση του αντιδραστικού του χαρακτήρα και τα μεγάλα μονοπωλιακά συμφέροντα που συνδέονται με τον κυβερνο-πόλεμο, και σε αυτό είναι ριζικά αντίθετο το ΚΚΕ.
«Αν δεχθούμε ότι όντως η Κρήτη δεν έχει τόσο καλό αεροπορικό δίκτυο και είναι δύσκολη η διασύνδεση με τις Βρυξέλλες ή με κάποιες άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, κύριε υπουργέ, γιατί δεν μεταφέρεται στη Θεσσαλονίκη; Πότε θα ξεκινήσει επιτέλους αυτή η αποκέντρωση αν όλα εξακολουθούν να συγκεντρώνονται στην Αθήνα; Γιατί δεν αποδεικνύετε ότι στην πράξη η Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα;», απευθύνθηκε στην κυβέρνηση ο ειδικός αγορητής της Ελληνικής Λύσης Κωνσταντίνος Χήτας και συμπλήρωσε: «Η συμφωνία δεν προβλέπει απαραιτήτως μεταφορά στην πρωτεύουσα, αν όμως οπωσδήποτε πρέπει να μεταφερθεί η έδρα στην Αθήνα, γιατί πρέπει να διατηρηθεί και το γραφείο στην Κρήτη;».
