Cloud Computing: Τρέχον πλαίσιο και αναδυόμενες τάσεις

Ιδιαίτερα επιτυχημένο ήταν το 3ο Συνέδριο CIO Forum, με θέμα «Cloud Computing: Current Framework and Emerging Trends», που πραγματοποίησε το Hellenic CIO Forum πρόσφατα στο Ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία. Σε αυτή την ετήσια εκδήλωση, που διοργανώθηκε με την ευκαιρία συμπλήρωσης τεσσάρων ετών από την ίδρυση του Forum, ήταν προσκεκλημένοι, εκτός των CIOs-μελών του, εκπρόσωποι τύπου από το χώρο της πληροφορικής, στελέχη από την ακαδημαϊκή κοινότητα καθώς και εκατό ακόμη Διευθυντές Πληροφορικής των μεγαλύτερων εταιριών και οργανισμών στην Ελλάδα.

Χαιρετισμό στους συνέδρους απηύθυναν ο κ. Νίκος Χριστοδούλου, Group CIO της Εθνικής Τράπεζας και Πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής του Ελληνικού Ινστιτούτου Πληροφορικής & Επικοινωνιών (ΕΙΠ) της ΕΕΔΕ, και ο κ. Ξενοφών Λιαπάκης, Group CIO της Interamerican και Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής του Hellenic CIO Forum.

Κεντρικοί ομιλητές ήταν οι κ.κ. Peter Hagedoorn, Secretary General του EuroCIO, Eric Hadad, Director Enterprise, SEMEA, Google και Νεκτάριος Κοζύρης, Αντιπρόεδρος, ΕΔΕΤ .

Ιδιαίτερο σημείο αναφοράς στην ομιλία του κ. Hagedoorn υπήρξε η ένταξη του Hellenic CIO Forum ως πλήρους μέλους στο Euro CIO Association, γεγονός που φέρνει πιο κοντά τη χώρα μας στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι της Πληροφορικής..

Ακολούθησε ανοικτή συζήτηση στο πλαίσιο του panel χρηστών υπηρεσιών cloud με συντονιστή τον κ. Λιαπάκη, στην οποία συμμετείχαν οι κ.κ. Αθανάσιος Ντάφλος, Corporate Transaction Banking, Head of Exportgate, Eurobank Ergasias S.A, Γιώργος Χαλκιαδάκης, Τεχνικός Διευθυντής, Impact S.A. και Γιάννης Αλιγιζάκης, ICT Manager, Vermantia, όπου παρουσιάστηκαν υλοποιήσεις που έχουν γίνει στην ελληνική επικράτεια, διεθνούς εμβέλειας και χρήσης.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε και η δεύτερη ανοιχτή συζήτηση που διεξήχθη στο πλαίσιο του panel παρόχων υπηρεσιών cloud, με συντονιστή τον κ. Λάμπρο Τσόλκα, Αντιπρόεδρο, Accenture AE, στην οποία συμμετείχαν οι κ.κ. Φώτης Κοσμάτος, Cloud Services Leader, IBM Hellas, Κωνσταντίνος Σέρρος, Enterprise Solutions BU Director, Unisystems, Ελένη Ραχανιώτου, Διευθύντρια Τεχνολογίας, Microsoft, Θανάσης Πατσάκας, HP Servers BU Μanager, Hewlett Packard Hellas και Θάνος Φαλάγγας, Διευθυντής Marketing Εταιρικών & Επιχειρησιακών Πελατών Σταθερής & Κινητής Τηλεφωνίας, Όμιλος ΟΤΕ (ακολουθούν συνοπτικές αναφορές στις ομιλίες). Το panel συμπληρώθηκε με την συμμετοχή εκπροσώπου του νομικού γραφείου Μπάλλας, Πελεκάνος & Συνεργάτες, που παρουσίασε την οπτική της νομικής πλευράς του cloud καθώς και το νομικό πλαίσιο λειτουργίας.

Πιο αναλυτικά:

Στην κεντρική ομιλία του ο κ. Peter Hagedoorn αναφέρθηκε σε τέσσερα κυρίως θέματα. Το πρώτο θέμα ήταν η οντότητα του Euro CIO Association, δεύτερο τον ορισμό του Cloud ώστε να υπάρχει μία κοινή συνισταμένη αντίληψης του νέου αυτού χώρου, τρίτο την Ευρωπαϊκή Στρατηγική και τέλος τις δράσεις που έχει αναλάβει το EuroCIO association στα πλαίσια του cloud computing.

To EuroCIO Association ιδρύθηκε από CIOs για CIOs το 2004 και από το 2011 έχει γίνει registers στις Βρυξέλλες ως ένας Διεθνής Μη Κερδοσκοπικός Οργανισμός. Εκπροσωπεί Δέκα Εθνικές Αντιπροσωπίες, Δώδεκα χώρες , εχει περίπου 600 μέλη και αντιπροσωπεύει  ενοποιημένα IT Budget των 150 Δισ Ευρώ, ένα νούμερο που ακούγεται φανταστικό. Η προσπάθεια του είναι η εκπροσωπήσει την πλευρά των χρηστών που δημιουργούν την ζήτηση στον χώρο της Πληροφορικής. 

Η μαγική λέξη CLOUD έχει μετάφραση σε τρία Pillars σαν SaaS όπου ο χρήστης απολαμβάνει την παροχή υπηρεσιών λογισμικού, το PaaS όπου ο χρήστη κάνει χρήση των διαθέσιμων πλατφορμών λειτουργίας και το IaaS όπου ο χρήστης μεταφέρει την λειτουργία του στις υποδομές του Cloud, και το σύνολο όλων αυτών των παραμέτρων καλύπτει τόσο τις ιδιωτικές υλοποιήσεις σε κλειστά περιβάλλοντα όσο και σε δημόσιες υποδομές . Το Cloud έχει τόσο θετικά όσο και αρνητικά στοιχεία όπου η κάθε εταιρεία που μπαίνει σε αυτό τον χώρο πρέπει να αξιολογήσει και να αποφασίσει. Δεν υπάρχει σωστό ή λάθος είναι το αν μπορεί ο φορέας να το διαχειριστεί και να το εντάξει στην φιλοσοφία του  και τα όποια προβλήματα αν μπορεί να αποδεχθεί  και να είναι στα όρια της εταιρικής ανοχής. Το σίγουρο όμως είναι ότι το CLOUD δεν είναι η λύση στα θέματα με τα legacy συστήματα και σίγουρα εξαφανίζει τις ευθύνες του CIO.

Τα σοβαρά θέματα που πρέπει να βρουν λύση είναι κυρίως μη Τεχνικά και επικεντρώνονται  στα νομοθετικά πλαίσια των επιμέρους χωρών, στην δομή και περιεχόμενο των SLAs, στον έλεγχο του περιβάλλοντος και σε θέματα data privacy.

Αυτή την στιγμή έχει καταγραφεί από τα Μέλη του Euro CIO πολύ χαμηλή αποδοχή των Public Clouds, δεδομένου ότι προς το παρόν το περιβάλλον λειτουργίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεν είναι οριοθετημένο νομικά και θεσμικά, όμως η προσπάθεια είναι για την άρση των όποιων θεμάτων ώστε να γίνουν τα επόμενα απαραίτητα βήματα. Η προσπάθεια είναι να θεσπισθούν standards για όλα τα θέματα ώστε να υπάρχουν σαφείς γραμμές λειτουργίας,  ευθυνών και απαιτήσεων.

Συνοψίζοντας ο δρόμος είναι ακόμα μακρύς και πρέπει να λυθούν αρκετά θέματα που το Cloud Computing έχει και σε τεχνολογία αλλά κυρίως σε διαχείριση και σε SLAs. Για την επιτυχή ολοκλήρωση όλων των παραπάνω απαιτείται αν οι Πολιτικοί ¶ρχοντες της Ευρώπης αποτύχουν να ευθυγραμμίσουν τις απαιτήσεις και τις υλοποιήσεις με το βλέμμα στους χρήστες που δημιουργούν την ζήτηση. Κυρίως όμως θα πρέπει να πιστοποιηθούν σε ένα θεσμικό πλαίσιο τόσο οι πάροχοι όσο και οι παρεχόμενες υπηρεσίες. Το EURO CIO είναι μέσα στο παιχνίδι των εξελίξεων και παίζει σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση αυτής της Στρατηγικής.

Η ένταξη του Hellenic CIO Forum δίνει πλέον στην Ελλάδα μία νέα μοναδική ευκαιρία. Να συμμετάσχει και αυτή στον σχεδιασμό και στην λήψη των αποφάσεων που είναι να έρθουν για την πληροφορική στο μέλλον. Αυτή η ευκαιρία δεν πρέπει να χαθεί αλλά αντίθετα να μπεί σε ένα πλαίσιο win win για όλους, όπου η κάθε συνεισφορά και εμπειρία είναι πολύτιμη και αναγκαία.

Στην ανοικτή συζήτηση που ακολούθησε στο panel παρόχων υπηρεσιών cloud πρώτη πήρε το λόγο η κ. Ελένη Ραχανιώτου  λέγοντας ότι σύμφωνα με τις τελευταίες μελέτες διεθνών αναλυτών όπως η Gartner, προβλέπεται ότι μέσα στα επόμενα 3 χρόνια οι μισές τουλάχιστον εταιρίες παγκοσμίως θα χρησιμοποιούν το Cloud είτε για το σύνολο της υποδομής τους είτε για ένα μέρος της. Η Microsoft, ως μια από τις εταιρείες που οδηγούν τις εξελίξεις στον τομέα του cloud, έχει παρουσιάσει τα τελευταία χρόνια μια σειρά από υπηρεσίες οι οποίες καλύπτουν όλο το φάσμα επιχειρηματικών αναγκών:

• Infrastructure As A Service
• Platform As A Service
• Software As A Service

Εκτός από το μεγάλο εύρος των υπηρεσιών που προσφέρονται, αυτό που διαφοροποιεί την προσέγγιση της Microsoft είναι η λογική του Hybrid Cloud, δηλαδή η εγγενής ολοκλήρωση των υπηρεσιών αυτών με τις υπάρχουσες υποδομές του πελάτη ώστε να γίνεται πιο εύκολα η σταδιακή μετάβαση στο cloud. Στην Ελλάδα η υιοθέτηση των υπηρεσιών  της Microsoft από πελάτες και συνεργάτες αυξάνεται με ραγδαίους ρυθμούς ανάπτυξης και καλύπτει πλέον όλο το φάσμα αναγκών για μικρομεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις).

Στη συνέχεια ο κ. Φώτης Κοσμάτος μεταξύ άλλων επεσήμανε ότι το cloud αποτελεί έναν από τους κύριους πυλώνες της στρατηγικής της ΙΒΜ καθώς σύμφωνα με εσωτερικές εκτιμήσεις της εταιρείας η παγκόσμια αγορά cloud θα αναπτυχθεί φτάνοντας στα 200 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2020.  Η ανάπτυξη αυτή ωθείται κατά μεγάλο βαθμό από επιχειρήσεις και κρατικές υπηρεσίες που υλοποιούν υπηρεσίες cloud για τη διάθεση, την πώληση και την ανάπτυξη προϊόντων, τη διαχείριση της αλυσίδας εφοδιασμού τους και το μετασχηματισμό των επιχειρησιακών πρακτικών τους.

Ο κ. Κοσμάτος  επιπλέον παρουσίασε το χαρτοφυλάκιο ανοικτών λύσεων cloud  της ΙΒΜ και επεσήμανε ότι η εταιρεία έχει προβεί σε σημαντικές επενδύσεις προκειμένου να επιταχύνει τις πρωτοβουλίες της στον τομέα του cloud και να δημιουργήσει ένα χαρτοφυλάκιο υψηλής αξίας με πιο πρόσφατη την ανακοίνωση ότι θα διαθέσει  περισσότερα από 1,2 δισεκατομμύρια δολάρια για να επεκτείνει σημαντικά την παγκόσμια παρουσία της στον τομέα cloud. Η συγκεκριμένη επένδυση περιλαμβάνει ένα δίκτυο cloud centers, σχεδιασμένο για να προσφέρει στους πελάτες μεγαλύτερη ευελιξία, διαφάνεια και έλεγχο, σε σχέση με τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζονται τα δεδομένα τους, διευθύνουν τις επιχειρήσεις τους και υλοποιούν τις λειτουργίες πληροφορικής στο cloud. Φέτος, η IBM σχεδιάζει να προσφέρει υπηρεσίες cloud από 40 data center παγκοσμίως, σε 15 χώρες και πέντε ηπείρους, περιλαμβανομένων της Βόρειας Αμερικής, της Νότιας Αμερικής, της Ευρώπης, της Ασίας και της Αυστραλίας.

Η εξαγορά της εταιρείας SoftLayer το 2013,  έναντι 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων, αντιπροσωπεύει άλλη μια σημαντική επένδυση για τους πελάτες της IBM. Από την εξαγορά της, η IBM SoftLayer έχει προσφέρει τις υπηρεσίες της σε σχεδόν 2.400 νέους πελάτες cloud. Μάλιστα, η IBM σχεδιάζει να καταστήσει τη SoftLayer τη βάση του εκτεταμένου χαρτοφυλακίου της cloud. Η υποδομή της SoftLayer θα παράσχει μια επεκτάσιμη, ασφαλή βάση για την παροχή σε παγκόσμια κλίμακα υπηρεσιών cloud που περιλαμβάνουν τις μεγάλου εύρους λύσεις middleware και λογισμικού ως υπηρεσίας (SaaS) της IBM.  Η ευελιξία και το παγκόσμιο δίκτυο της SoftLayer θα διευκολύνουν επίσης την ταχύτερη ανάπτυξη, υλοποίηση και παροχή λύσεων για φορητές συσκευές, ανάλυσης δεδομένων και κοινωνικής δικτύωσης καθώς οι πελάτες υιοθετούν το cloud ως πλατφόρμα παροχής λειτουργιών πληροφορικής και διαχείρισης των επιχειρήσεών τους.

Τέλος, τόνισε ότι η ΙΒΜ διαθέτει τη μοναδική ικανότητα να ενσωματώσει τη εμπειρογνωμοσύνη της  στους κλάδους της οικονομίας με τις απαράμιλλες δυνατότητες cloud που διαθέτει, έχοντας ήδη βοηθήσει περισσότερους από 30.000 πελάτες παγκοσμίως. Σήμερα, η IBM διαθέτει περισσότερες από 100 λύσεις SaaS για cloud, χιλιάδες εξειδικευμένους επαγγελματίες με γνώση σε βάθος των διαφορετικών κλάδων της οικονομίας, οι οποίοι βοηθούν τους πελάτες να μετασχηματίσουν τις επιχειρήσεις τους καθώς και  ένα δίκτυο με 40 data center παγκοσμίως.

Από το 2007, η IBM έχει επενδύσει περισσότερα από 7 δισεκατομμύρια δολάρια σε 15 εξαγορές, προκειμένου να επιταχύνει τις πρωτοβουλίες της στον τομέα του cloud και να δημιουργήσει ένα χαρτοφυλάκιο cloud υψηλής αξίας. Η IBM έχει κατοχυρώσει 1.560 ευρεσιτεχνίες στον τομέα cloud εστιάζοντας στην προώθηση της καινοτομίας. Μάλιστα, η IBM βρέθηκε στην κορυφή της ετήσιας λίστας με τους κορυφαίους αποδέκτες διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας στις ΗΠΑ για 21ο συνεχόμενο έτος. Η IBM επεξεργάζεται περισσότερες από 5,5 εκατομμύρια συναλλαγές πελατών σε καθημερινή βάση μέσα από το δημόσιο cloud της εταιρείας.

Ακολούθησε ο κ. Κωνσταντίνος Σέρρος λέγοντας ότι το Cloud έχει περάσει πλέον σε φάση ωριμότητας. Αποτελεί μια ισχυρή δύναμη μετασχηματισμού του ΙΤ που αλλάζει τον τρόπο εργασίας και αποδίδει σημαντικά οφέλη σε όλους. Η χρήση Cloud Υπηρεσιών προσφέρει μείωση λειτουργικών δαπανών, έλεγχο και συγκράτηση του κόστους, ευελιξία, αμεσότητα, διαθεσιμότητα και επεκτασιμότητα. Απαραίτητη ωστόσο είναι η κατανόηση των κινδύνων που συνοδεύουν τη χρήση του Cloud και θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να υπάρχουν οι απαραίτητοι ελεγκτικοί μηχανισμοί και να εφαρμόζονται τα κατάλληλα μέτρα που θα εξασφαλίζουν υψηλά επίπεδα ασφάλειας και διαθεσιμότητας.

Οι τοπικοί Hybrid Cloud Providers, όπως η Uni Systems, εφόσον αξιοποιούν την εμπειρία τους σε systems integration, θα έχουν πλεονέκτημα έναντι των μεγάλων διεθνών Cloud Providers στην παροχή σύνθετων υπηρεσιών Cloud, καθώς παρέχουν δυνατότητα ελέγχου των συστημάτων και των προδιαγραφών ασφαλείας του provider, οποιαδήποτε στιγμή κριθεί απαραίτητο.

Σταδιακά, η διείσδυση του cloud σε επιχειρήσεις που ανήκουν στο enterprise τμήμα της αγοράς θα αυξηθεί με τη χρήση μεγαλύτερου αριθμού SaaS υπηρεσιών για core εφαρμογές.

Από την πλευρά του ο κ. Θάνος Φαλάγγας τόνισε ότι η χρονική συγκυρία που διανύουμε συμβάλλει στη διάδοση των τεχνολογικά προηγμένων υπηρεσιών Cloud.  Καθώς η ελληνική επιχείρηση προσπαθεί να σταθεί στα πόδια της και να αντιμετωπίσει τα συμπτώματα της οικονομικής κρίσης, οι Cloud υπηρεσίες έρχονται να δώσουν λύση τόσο στον δραστικό περιορισμό του κεφαλαίου που απαιτείται για επένδυση σε νέες τεχνολογίες πληροφορικής και αξιοποίησή τους στη λειτουργία της επιχείρησης, όσο και στην ευελιξία κλιμάκωσης της λύσης, αλλά και την ταχύτητα υλοποίησης.

Από την μεριά μας, ο Όμιλος ΟΤΕ είναι ο μοναδικός πάροχος στην Ελλάδα που μπορεί να δώσει και δίνει ήδη ολοκληρωμένες (turn key) και αξιόπιστες λύσεις Cloud στην πράξη σε δεκάδες πελάτες, που συνδυάζουν παροχή υπηρεσιών υψηλής διαθεσιμότητας και SLA, τεχνική υποστήριξη σε 24ωρη βάση, υποδομές εντός Ελλάδας, και λύσεις προσαρμοσμένες στην ελληνική πραγματικότητα.

Τέλος, οι νομικοί από το δικηγορικό γραφείο «Μπάλλας, Πελεκάνος & Συνεργάτες» ανέφεραν ότι το cloud είναι ένας νέος ανερχόμενος χώρος στη νομική επιστήμη που θα πρέπει να έχει τη δική του μετάφραση βάσει τόσο της τοπικής νομοθεσίας όσο και των ευρωπαϊκών παραμέτρων. Ο νομικά δόκιμος τρόπος που οφείλει να προσεγγίσει τη μετάβαση στο Cloud ένας υποψήφιος χρήστης, είναι σίγουρα η εμπεριστατωμένη μελέτη των προδιαγραφών που θέλει να πετύχει, στη συνέχεια να αντιληφθεί πλήρως τις δυνατότητες των παρόχων cloud υπηρεσιών και σίγουρα να ζητήσει τη συνδρομή μιας νομικής έμπειρης ομάδος, η οποία θα μπορεί να προσδιορίσει ακριβώς και με σαφήνεια τα νομικά κενά που προκύπτουν και με τους τρόπους που ο ενδιαφερόμενος θα διασφαλιστεί για την καλή λειτουργία της εταιρίας του, την ασφάλεια των δεδομένων και άλλα θέματα που αφορούν συμβάσεις μεταξύ πελάτη και παρόχου.

Τα συμπεράσματα που προέκυψαν από το CIO Forum είναι τα εξής:

Όλοι αναφέρθηκαν στα πλεονεκτήματα του cloud όπως η ευελιξία στη διαχείριση (upgrades, scaling, κλπ), τα cost savings δεδομένου ότι η επένδυση πηγαίνει παράλληλα με την ανάπτυξη (pay as you grow) κ.α.

Ενώ τα πλεονεκτήματα είναι πολλά και αδιαμφισβήτητα και οι πάροχοι επενδύουν μεγάλα ποσά στη βελτιστοποίηση των λύσεων που προσφέρουν, όλοι αναγνώρισαν ότι το cloud δεν έχει ακόμη τους ρυθμούς ανάπτυξης που αναμένονταν. Και αυτό γιατί υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια, το πιθανό ρίσκο από την έλλειψη ελέγχου, φόβος σχετικά με την αξιοπιστία του παροχέα και τη δυνατότητα είτε μεταφοράς σε άλλο πάροχο είτε διακοπής της σύμβασης και επιστροφής εσωτερικά, προβληματισμοί για τους νομικούς περιορισμούς και τις δυσκολίες σχετικά με τις συμβάσεις, τις ιδιαιτερότητες που θέτει το κανονιστικό πλαίσιο σχετικά με τα προσωπικά δεδομένα, την ασφάλεια δεδομένων, την αποθήκευση πληροφοριών σε άλλη χώρα κ.α. Για το λόγο αυτό πρέπει να ξεκαθαριστεί και να απλοποιηθεί το πλαίσιο έτσι ώστε να αρθούν οι όποιες επιφυλάξεις υπάρχουν και να οδηγηθούμε στην ανάπτυξη του cloud που όλοι περιμένουν.

Συμφώνησαν, επίσης, όλοι ότι κάθε επιχείρηση είναι ξεχωριστή και από τη στιγμή που ενδιαφέρεται να υιοθετήσει μια τέτοια λύση θα πρέπει να την μελετήσει και να την εντάξει προσεκτικά στα  πλάνα της, ξεκινώντας συνήθως από απλές εφαρμογές και τα κατάλληλα νομικά έγγραφα που πρέπει να συνοδεύουν την σχετική συμφωνία.