Η διείσδυση της κοινωνικής δικτύωσης στην καθημερινότητά μας, οι τεχνολογίες στις οποίες βασίζονται τα socials, όπως επίσης και η προστιθέμενη αξία που αποδίδουν στο εταιρικό περιβάλλον, αλλά και φυσικά ζητήματα που σχετίζονται με τους κινδύνους και την ασφάλεια, αξίζει να αναλυθούν προκειμένου να προσδιορίσουν αυτό το παγκόσμιο φαινόμενο και  να ερμηνεύσουν το θόρυβο που γίνεται γύρω από αυτό.

Εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι έχουν υιοθετήσει νέες συμπεριφορές χρησιμοποιώντας τα social media (socials) για τη διεξαγωγή των κοινωνικών τους συναναστροφών & δραστηριοτήτων στο Διαδίκτυο, καθώς και για τη δημιουργία, οργάνωση και συμμετοχή σε εικονικές κοινότητες, ακόμα και σε πολιτικές δραστηριότητες. Όλες οι καθημερινές κοινωνικές δραστηριότητες οι οποίες έχουν σαν βασικό τους συστατικό τη συμμετοχή ομάδων, μπορούν να οργανωθούν – διεξαχθούν μέσα από τις εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης (προσωπικές εκδηλώσεις, όπως γάμους ή καθημερινή ανταλλαγή μηνυμάτων).

Αποτελεί πραγματικότητα ότι πολλές από τις συμπεριφορές που μελετούν οι κοινωνιολόγοι, όπως η διαμόρφωση, διατήρηση και σπάσιμο των κοινωνικών δεσμών, λαμβάνουν χώρα στις εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης και μάλιστα σε ΄΄απευθείας σύνδεση΄΄.

Η εξάπλωση και χρήση των κοινωνικών δικτύων είναι τεράστια και εκθετικά αυξανόμενη. Οι παρακάτω πρόσφατοι δείκτες αποτυπώνουν τάσεις και πραγματικότητα:

  • Συνολικά τα socials χρησιμοποιούνται από 1.5 δισεκατομμύριο χρήστες.
  • Το 80% των χρηστών του internet κάνουν συχνή χρήση των socials.
  • Το 70% των εταιρειών που έχουν διαδικτυακή παρουσία, κάνουν χρήση των socials.
  • Το 90% των εταιρειών που χρησιμοποιούν τα socials, δηλώνουν ότι έχουν διαπιστώσει οφέλη.
  • Κάθε εβδομάδα υπολογίζεται ότι σε εταιρικό επίπεδο οι εργαζόμενοι καταναλώνουν 28 ώρες γράφοντας emails, αναζητώντας πληροφορίες και συνεργάζονται στο εσωτερικό του Οργανισμού (δραστηριότητες που θα μπορούσαν να κάνουν μέσω των socials).

Όσο για το πρόσφατο μέλλον, οι τάσεις που διαμορφώνονται είναι οι ακόλουθες:

  • Υπολογίζεται ότι το 1/3 του ποσού που ξοδεύουν οι καταναλωτές σε αγορές, επηρεάζεται με κάποιο τρόπο από τα socials.
  • Βελτίωση της επικοινωνίας & συνεργασίας σε εταιρικό επίπεδο, σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο μέσο.
  • Το 3% των εταιρειών προσδοκά οφέλη από τη χρήση των τεχνολογιών socials σε επίπεδο πελατών, εργαζομένων και επιχειρηματικών συνεργατών.
  • Προβλέπεται 20 – 25% βελτίωση της παραγωγικότητας σε εταιρικό επίπεδο.

Η προστιθέμενη αξία των socials αποτελεί πρόκληση για το επιχειρηματικό περιβάλλον, κυρίως διότι χρειάζονται αλλαγές σε οργανωτικό επίπεδο, σε διαδικασίες αλλά και στην κουλτούρα του εκάστοτε Οργανισμού. Χρειάζεται να μετατραπεί ο Οργανισμός σε μια πλήρως δικτυωμένη, εξωστρεφή & ψηφιοποιημένη κοινωνία, η οποία θα μπορεί να συνδέεται και να επικοινωνεί δικτυακά, τόσο εσωτερικά του Οργανισμού όσο και με πελάτες και συνεργάτες. Οι τεχνολογίες κοινωνικής δικτύωσης μπορούν δυνητικά να αποφέρουν οικονομικά οφέλη μόνο σε Οργανισμούς οι οποίοι είναι ανοικτοί σε ανταλλαγή πληροφοριών και έχουν δημιουργήσει κουλτούρα εμπιστοσύνης και συνεργασίας.
Ταυτόχρονα, χρειάζεται να διαχειριστούμε και τους κινδύνους που είναι συνυφασμένοι με την εν λόγω τεχνολογία, όπως η εμπιστευτικότητα των πληροφοριών, η πνευματική ιδιοκτησία και η φήμη του Οργανισμού. Το θεσμικό πλαίσιο διαμορφώνεται συνεχώς, με σκοπό την προστασία των προσωπικών δεδομένων και της πνευματικής ιδιοκτησίας σε περιβάλλοντα κοινωνικής δικτύωσης.

Σε γενικές γραμμές τα οφέλη διαφαίνονται να είναι αρκετά, έτσι ώστε τόσο σε επιχειρηματικό όσο και σε θεσμικό επίπεδο να βρεθούν οι τρόποι διαχείρισης των παραπάνω κινδύνων. Το πιο σημαντικό σε σχέση με τις τεχνολογίες κοινωνικής δικτύωσης, είναι ότι όταν χρησιμοποιούνται στο εσωτερικό των εταιρειών αλλά και κατά τη συνεργασία μεταξύ εταιρειών, μπορούν να συντελέσουν στην αύξηση της παραγωγικότητας των εργαζόμενων οι οποίοι κάνουν χρήση της τεχνολογίας αλλά και της ψηφιακής πληροφορίας, προκειμένου να διεκπεραιώσουν τις καθημερινές τους επιχειρηματικές δραστηριότητες. Η εν λόγω αύξηση παραγωγικότητας αναμένεται να κυμανθεί από 20% έως 25%.

Τα socials και η τεχνολογία τους στην καθημερινότητά μας
Η τεχνολογίες κοινωνικής δικτύωσης έχουν αλλάξει κυριολεκτικά τον τρόπο ζωής εκατομμυρίων ανθρώπων. Οι επιχειρήσεις επίσης αλλάζουν τις συμπεριφορές τους, καθώς τα socials όλο και περισσότερο μεταμορφώνονται σ’ ένα σημαντικό επιχειρηματικό εργαλείο.
Χιλιάδες επιχειρήσεις έχουν διαπιστώσει ότι οι τεχνολογίες κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να δημιουργήσουν νέες εμπορικού τύπου ιδέες, με χαμηλότερο κόστος και ταχύτερη διάδοση στην αγορά, σε σχέση με τις συμβατικές μεθόδους. Επιπλέον, εκτός από την άμεση συμμετοχή των καταναλωτών μέσω των socials, οι εταιρείες παρακολουθούν τα σχόλια των δυνητικών πελατών τους και συλλέγουν αφιλτράριστα στοιχεία καταναλωτικών συμπεριφορών και προτιμήσεων (π.χ. οι καταναλωτές που έκαναν “like” σε κάποια ταινία, ίσως να έκαναν επίσης “like” σε συγκεκριμένη μάρκα αναψυκτικού.
Οι Οργανισμοί χρησιμοποιούν τα socials και την τεχνολογία που τα περιβάλλει, για την άντληση ιδεών και για τη δημιουργία νέων χαρακτηριστικών που θα εφαρμόσουν στα προϊόντα τους. Οι υποδομές κοινωνικής δικτύωσης έχουν μετατραπεί σ’ ένα εργαλείο διαχείρισης των προμηθειών και της εφοδιαστικής αλυσίδας, που επιτρέπει άμεση επικοινωνία μεταξύ των συναλλασσόμενων μερών στο πλαίσιο μιας B2B αλυσίδας εφοδιασμού. Το αξιοσημείωτο είναι ότι οι Οργανισμοί αρχίζουν να διαπιστώνουν ότι οι τεχνολογίες κοινωνικής δικτύωσης παρέχουν τεράστιες δυνατότητες αύξησης της παραγωγικότητας των εργαζομένων της ψηφιακής εποχής. Οι συγκεκριμένες τεχνολογίες υπόσχονται να εκμεταλλευτούν στο μέγιστο τις δυνατότητες & ικανότητες των εξειδικευμένων στελεχών (οι οποίοι είναι δυσεύρετοι και πολύτιμοι), προσφέροντας εξορθολογισμό & αμεσότητα στην επικοινωνία και τη συνεργασία, μείωση των εμποδίων επικοινωνίας μεταξύ των επιχειρηματικών μονάδων και επαναπροσδιορισμό των ορίων της επιχείρησης. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η άμεση διάχυση της γνώσης και η μεταλαμπάδευση συσσωρευμένης εμπειρίας σε όλο το εύρος του Οργανισμού.
Οι κοινωνικές δραστηριότητες που γίνονται μέσα από τα socials χαρακτηρίζονται από ταχύτητα, μηδενισμό γεωγραφικών αποστάσεων και αμεσότητα. Αυτά τα χαρακτηριστικά εμπεριέχουν και κινδύνους που αφορούν στην πλαστοπροσωπία, στην απώλεια της πνευματικής ιδιοκτησίας, την παραβίαση της ιδιωτικότητας, τη διαστρέβλωση της φήμης και της αξιοπιστίας. H τεχνολογία της κοινωνικής δικτύωσης εγκυμονεί τον κίνδυνο της διατάραξης των παραδοσιακών επιχειρηματικών μοντέλων.
Με τον όρο τεχνολογίες κοινωνικής δικτύωσης, ορίζουμε τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που επιτρέπουν τις κοινωνικού τύπου αλληλεπιδράσεις στον ψηφιακό χώρο και επιτρέπουν στους ανθρώπους να επικοινωνούν και να αλληλεπιδρούν σε εικονικά περιβάλλοντα.
Πρόκειται για τεχνολογίες που παρέχουν πληροφορίες και ταυτόχρονα δίνουν τη δυνατότητα επικοινωνίας, προσθήκης, τροποποίησης ή χρήσης ψηφιακού περιεχομένου σε χρήστες, οι οποίοι μπορούν να βρίσκονται οπουδήποτε.
Οι όροι ψηφιακό περιεχόμενο & επικοινωνία χρησιμοποιούνται συνεχώς σε ότι αφορά στα κοινωνικά δίκτυα. Οι συγκεκριμένοι όροι περιλαμβάνουν διεργασίες όπως τη δημιουργία και την κοινοποίηση ενός μηνύματος (ένα tweet ή ένα blog), την προσθήκη ψηφιακού περιεχομένου ή την προσθήκη πληροφοριών που αφορούν στο ψηφιακό περιεχόμενο (like σε κάποια φωτογραφία). Η δημιουργία ψηφιακού περιεχομένου περιλαμβάνει ενέργειες που γίνονται από τους χρήστες, οι οποίες κοινοποιούνται αυτόματα και στα υπόλοιπα μέλη της ψηφιακής κοινότητας (επιλέγω ν’ ακούσω κάποιο τραγούδι, γνωρίζοντας ότι η συγκεκριμένη επιλογή μου κοινοποιείται αυτόματα). Οι τεχνολογίες κοινωνικής δικτύωσης επιτρέπουν σε όλα τα μέλη μιας ομάδας να έχουν πρόσβαση και να χρησιμοποιούν ψηφιακό περιεχόμενο ή πληροφορίες. Οι εν λόγω τεχνολογίες προσδιορίζονται ως social media, Web 2.0 και εργαλεία συνεργασίας.
Έρευνες στις Ηνωμένες Πολιτείες δείχνουν ότι ο χρόνος ενασχόλησης με τις εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης υπερδιπλασιάστηκε από τον Ιανουάριο του 2008 έως τον Ιανουάριο του 2011 (από το 7% έφτασε στο 15%). Επιπρόσθετα, οι εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης αντικαθιστούν άλλες εφαρμογές και υπηρεσίες του Web, όπως η χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και των εφαρμογών instant messaging. Η μείωση χρήσης των συγκεκριμένων εφαρμογών είναι ραγδαία.

Απεριόριστές Δυνατότητες
Τα Socials δεν είναι κάποιο συγκεκριμένο προϊόν, είναι χαρακτηριστικά γνωρίσματα – λειτουργίες που εμπεριέχονται σε προϊόντα και εφαρμογές. Κοινωνικού τύπου λειτουργίες μπορούν να εφαρμοστούν σχεδόν σε κάθε τεχνολογία η οποία περιλαμβάνει επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων (π.χ. το Διαδίκτυο, το τηλέφωνο ή η τηλεόραση). Μια κοινωνικού τύπου λειτουργία, για παράδειγμα μία επιλογή για να κάνουμε like ή μία προσθήκη ενός σχολίου, μπορεί να προστεθεί σε σχεδόν οποιαδήποτε αλληλεπίδραση μεταξύ χρηστών, που γίνεται με χρήση της πληροφορικής. Με λίγα λόγια, η πρακτική εφαρμογή των λειτουργιών κοινωνικού τύπου έχει σχεδόν απεριόριστο πεδίο εφαρμογής.
Οι τεχνολογίες κοινωνικής δικτύωσης επιτρέπουν την διεκπεραίωση κοινωνικών συμπεριφορών σε πραγματικό χρόνο και τους δίνουν μια μεγαλύτερη διάσταση από την πραγματική τους. Σε αυτό συνηγορεί το μεγάλο εύρος έκθεσης που δίνει το διαδίκτυο, η αμεσότητα & ταχύτητα επικοινωνίας και οι οικονομίες κλίμακας που επίσης προσφέρει το internet.
Η κοινωνική δικτύωση και οι αλληλεπιδράσεις που διενεργούνται, αποτελούν έναν ισχυρό τρόπο οργάνωσης της γνώσης, της κουλτούρας μιας κοινωνίας, της οικονομικής και πολιτικής εξουσίας. Απαλλαγμένοι από τους περιορισμούς των πραγματικών κοινωνιών, οι άνθρωποι με τη χρήση των τεχνολογιών κοινωνικής δικτύωσης είναι σε θέση να επικοινωνήσουν με ανθρώπους από διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές, σε διαφορετικές χρονικές ζώνες, γεγονός που πολλαπλασιάζει την επιρροή τους πέρα από τον αριθμό των ατόμων που θα μπορούσε διαφορετικά να επηρεάσει με το συμβατικό τρόπο επικοινωνίας και κοινωνικής αλληλεπίδρασης.
Οι τεχνολογίες κοινωνικής δικτύωσης διαμορφώνουν υποδομές για τη δημιουργία, διανομή και χρήση ψηφιακού περιεχομένου. Ταυτόχρονα, επιτρέπουν τη χρήση νέων τρόπων δημιουργίας περιεχομένου, όπως η συν-δημιουργία και ο μετασχηματισμός των ατομικών και ομαδικών επικοινωνιών σε περιεχόμενο (π.χ. μία θέση κάποιου, εκφρασμένη μέσα από κάποιο blog, αποτελεί πληροφορία η οποία επικοινωνείται άμεσα, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί και ψηφιακό περιεχόμενο το οποίο μπορεί ο ενδιαφερόμενος να δει αργότερα).
Ένα ακόμα χαρακτηριστικό των εφαρμογών κοινωνικής δικτύωσης είναι ότι εκτός από τους αρχικούς δημιουργούς του ψηφιακού περιεχομένου, μπορεί ο κάθε χρήστης να προσθέσει, τροποποιήσει και σχολιάσει επί του αρχικού περιεχομένου και τελικά όλοι μαζί να διαμορφώσουν τάσεις, αποτελέσματα και περιεχόμενο.
Οι εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης ενισχύουν και επεκτείνουν την κύρια δύναμη του διαδικτύου για μαζική πληροφόρηση και επικοινωνία, χωρίς ενδιάμεση λογοκρισία και φραγμούς. Για παράδειγμα, στο χώρο της μουσικής αντί οι χρήστες να βασίζονται σε ενδιάμεσους παράγοντες για την ανακάλυψη νέων μουσικών ταλέντων ή σε μουσικούς παραγωγούς, επιλέγουν να κατεβάσουν ή να παρακολουθήσουν on line τραγούδια και βίντεο από το YouTube. Τα socials αλλάζουν όχι μόνο τα οικονομικά μοντέλα δημιουργίας και διανομής του ψηφιακού περιεχομένου, αλλά και τη φύση του περιεχομένου, η οποία μετατρέπεται σε μια εξελισσόμενη συζήτηση αντί για ένα σταθερό προϊόν.
Οι τεχνολογίες κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να σκιαγραφήσουν τη δομή και τη φύση των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των ατόμων. Μπορούν και δημιουργούν ένα ‘κοινωνικό γράφημα’ το οποίο παρέχει ένα χάρτη των προσωπικών αλληλεπιδράσεων ενός ατόμου ή μίας ομάδας, η οποία, σε συνδυασμό με άλλα στοιχεία όπως τα θέματα που συζητούν, μπορεί να αποτελέσει τη βάση για την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με τις εν λόγω ομάδες και τα άτομα. Τα κοινωνικά γραφήματα αποτυπώνουν σημαντικές πληροφορίες σχετικά με το ποια μέλη της ομάδας συμβάλλουν περισσότερο και έχουν τη μεγαλύτερη επιρροή, στο πλαίσιο των καθημερινών αλληλεπιδράσεων της ομάδας.
Οι τεχνολογίες κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να διαταράξουν τις υπάρχουσες δομές εξουσίας (επιχειρηματικές και κυβερνητικές). Επιτρέπουν τη διασύνδεση των ανθρώπων σε μια ευρύτερη κλίμακα για να δημιουργήσουν μια ενιαία, ισχυρή φωνή (ενώσεις καταναλωτών ή ολόκληρες κοινωνίες) που μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στον τρόπο με τον οποίο διεξάγεται ο διάλογος και λαμβάνονται αποφάσεις ακόμα και σε θεσμικό επίπεδο.
Οι τεχνολογίες κοινωνικής δικτύωσης μας επιτρέπουν τη χρήση μοναδικών χαρακτηριστικών – επιτρέποντας σε επαγγελματίες του marketing και σε δημιουργούς προϊόντων την απευθείας επικοινωνία με ευρύ σύνολο καταναλωτών. Παράλληλα δίνεται η δυνατότητα για παρακολούθηση συζητήσεων χωρίς φιλτράρισμα, γεγονός χρήσιμο για εξαγωγή συμπερασμάτων τα οποία στηρίζονται σε έγκυρα στοιχεία και αφορούν στις πραγματικές προτιμήσεις των καταναλωτών, αλλά και στις τάσεις που διαμορφώνονται στην κοινωνία.
Οι τεχνολογίες κοινωνικής δικτύωσης μεγιστοποιούν το επίπεδο διαφάνειας, εκθέτοντας περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα προϊόντα και τις αγορές, ενώ ταυτόχρονα διαχέουν πληροφορίες σχετικά με τους Οργανισμούς που τα παράγουν.

Η προστιθέμενη αξία των socials στο εταιρικό περιβάλλον
Η προστιθέμενη αξία των τεχνολογιών κοινωνικής δικτύωσης και το πόσο αυτή θα αντέξει στο χρόνο, θα εξαρτηθεί από διάφορες προϋποθέσεις. Η επιτυχία στην εφαρμογή και χρήση των τεχνολογιών κοινωνικής δικτύωσης στο επιχειρηματικό περιβάλλον, θα εξαρτηθεί από τη μετατροπή των Οργανισμών και της κουλτούρας που τους διέπει, προκειμένου να επωφεληθούν πλήρως από το δυναμικό τρόπο επικοινωνίας & συνεργασίας που προσφέρουν οι τεχνολογίες κοινωνικής δικτύωσης.

Η περαιτέρω επιτυχία και ανάπτυξη των τεχνολογιών κοινωνικής δικτύωσης και η εξάπλωσή τους σε μεγαλύτερο κοινό, απαιτεί τη δημιουργία σχέσης εμπιστοσύνης με τους χρήστες, αύξηση του εύρους συμμετοχής και χρήσης και θετική κοινωνική αντιμετώπιση. Οι τεχνολογίες κοινωνικής δικτύωσης δεν αποτελούν απλά μια ακόμα τεχνολογική επιλογή ή ένα ακόμα εργαλείο για τη βελτίωση της επικοινωνίας και της συνεργασίας. Όπως έχει παρατηρηθεί, ενισχύουν και διευκολύνουν τη δημιουργικότητα, επιτρέπουν την ανάπτυξη νέων σχέσεων και προδίδουν δυναμική στη κάθε ομάδα που λειτουργεί μέσω των κοινωνικών δικτύων. Μερικές από τις πιο χρήσιμες καινοτομίες σε επίπεδο λειτουργίας κοινωνικών δικτύων (π.χ. η τυποποιημένη μορφή άρθρων της Wikipedia) δημιουργήθηκαν από τους χρήστες. Καινοτομίες οι οποίες οδηγούνται από τους χρήστες μπορούν να γίνουν πραγματικότητα για οποιοδήποτε θέμα, προϊόν ή υπηρεσία αποτελέσει μέρος των κοινωνικών δικτύων.
Η πραγματική δύναμη των τεχνολογιών κοινωνικής δικτύωσης έχει αρχίσει να γίνεται κατανοητή. Η δύναμη πηγάζει από την έμφυτη γοητεία της κοινωνικής συναναστροφής και την ευχάριστη και ταυτόχρονα ευφυή επίλυση θεμάτων, που έρχεται ως αποτέλεσμα της ανταλλαγής ιδεών, γνώσεων, εμπειρίας και διαφορετικών οπτικών αντιμετώπισης του ίδιου θέματος. Όπως έχει παρατηρηθεί από τη μέχρι τώρα χρήση των τεχνολογιών κοινωνικής δικτύωσης, όταν οι διάφοροι τρόποι κοινωνικής συναναστροφής & αλληλεπίδρασης εφαρμόζονται στο επιχειρηματικό και επαγγελματικό περιβάλλον (π.χ. ανάπτυξη και πώληση προϊόντων, συνεργασία για την επίλυση επιχειρηματιών προβλημάτων) η δημιουργία προστιθέμενης αξίας είναι δεδομένη και εντυπωσιακή.
Η αναγωγή των συγκεκριμένων αποτελεσμάτων στο σύνολο του ψηφιακού – και όχι μόνο – επιχειρηματικού & οικονομικού περιβάλλοντος, αποτυπώνει εντυπωσιακά αποτελέσματα. Προς το παρόν τα στοιχεία αυτά καταδεικνύουν τάσεις και αντιπροσωπεύουν το τι θα μπορούσε να επιτευχθεί, εάν μειώνονταν τα οργανωτικά εμπόδια και οι αναστολές λόγω κουλτούρας και αν οι κίνδυνοι χρήσης μπορούσαν να μετριαστούν. Στα χρόνια που έρχονται θα καταστεί σαφές αν τα εμπόδια μπορούν να ξεπεραστούν.

Ανασταλτικοί παράγοντες & κίνδυνοι που πρέπει να αντιμετωπισθούν
Η χρήση των τεχνολογιών κοινωνικής δικτύωσης εγκυμονεί και κινδύνους. Ένας από τους σημαντικούς κινδύνους είναι η κατάχρηση, όπως η υπερβολική σπατάλη εργασιακού χρόνου για επικοινωνία για θέματα εκτός των εργασιακών, τόσο με συναδέλφους όσο και με εξωτερικούς συνεργάτες. Επίσης υπάρχει και ο κίνδυνος χρήσης των socials για επιθέσεις προσωπικού χαρακτήρα σε συναδέλφους ή τη Διοίκηση ενός Οργανισμού.
Οι επιχειρήσεις έχουν χρησιμοποιήσει διαφορετικές προσεγγίσεις για το χειρισμό των παραπάνω κινδύνων, από την απαγόρευση επικοινωνιών που δεν σχετίζονται με την εργασία, λογοκρισία των αρνητικών κριτικών, ακόμα και δημόσια ανταλλαγή απόψεων και θέσεων για αρνητικά σχόλια.
Άλλοι κίνδυνοι περιλαμβάνουν την παραβίαση της ιδιωτικής ζωής των χρηστών, η οποία θα μπορούσε να περιορίσει την ικανότητα μιας εταιρείας να συλλέξει και να αναλύσει τις πιο προσωπικές πληροφορίες και προτιμήσεις των χρηστών.

Επίσης η ανάγκη των επιχειρήσεων για την ασφάλεια των πληροφοριών και την προστασία των δεδομένων, μπορεί να περιορίσει τον τρόπο εφαρμογής των τεχνολογιών κοινωνικής δικτύωσης.
Επιπλέον, σε πολλές χώρες η λογοκρισία και οι περιορισμοί σχετικά με τη χρήση του Διαδικτύου στέκονται εμπόδιο στη δημιουργία προστιθέμενης αξίας από εταιρείες που επενδύουν στα socials, διότι δεν μπορούν να επικοινωνήσουν με το καταναλωτικό κοινό και να συλλέξουν σχόλια και απόψεις.

Ασφάλεια πληροφοριών στα Socials
Προσωπικά δεδομένα & σχετικοί συμβιβασμοί
Οι εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης προσφέρουν στους χρήστες τους προστιθέμενη αξία, αλλά χρειάζεται να έχουν επίγνωση των άμεσων και έμμεσων συμβιβασμών που κάνουν όταν συμμετέχουν στις εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης.
Για παράδειγμα, οι χρήστες ανταλλάσσουν τη δωρεάν χρήση υπηρεσιών με προσωπικά τους στοιχεία. Οι χρήστες αφήνουν ψηφιακά ίχνη, ακόμα και όταν σταματούν να σχολιάζουν ή να συνεισφέρουν στην εκάστοτε ομάδα. Οι προσωπικές πληροφορίες που αποτυπώνονται μπορεί να είναι αρκετά λεπτομερείς και να περιλαμβάνουν ονόματα φίλων, τη γεωγραφική θέση ενός χρήστη και τα προσωπικά του ενδιαφέροντα.
Η κατανόηση των κινδύνων παραβίασης της ιδιωτικότητας του κάθε χρήστη και η αποφυγή της δημόσιας έκθεσης περισσότερων πληροφοριών από όσες πραγματικά κάποιος θέλει να μοιραστεί, αποτελούν μια ιδιαίτερη πτυχή των εφαρμογών κοινωνικής δικτύωσης.
Η προστασία της ιδιωτικότητας αποτελεί αμφιλεγόμενο θέμα στις σύγχρονες κοινωνίες, καθώς και η εξάπλωση των τεχνολογιών κοινωνικής δικτύωσης αυξάνει τις σχετικές ανησυχίες. Οι χρήστες συχνά μοιράζονται προσωπικά τους στοιχεία και λεπτομέρειες για τον εαυτό τους, στα socials. Από την άλλη πλευρά, επιχειρήσεις, νομικοί, ασφαλιστικές εταιρείες και πάροχοι υπηρεσιών υγείας, αναγνωρίζουν τεράστια οφέλη, διότι ανακαλύπτουν στοιχεία που βοηθούν το έργο τους. Το θέμα περιπλέκεται μιας και ακόμα δεν υπάρχει γενικά αποδεκτός ορισμός της ιδιωτικότητας. Επίσης δεν υπάρχουν καθολικά αποδεκτοί θεσμικοί περιορισμοί και πολιτισμικά ήθη που να ισχύουν σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά και στις επιμέρους ιδιαιτερότητες του κάθε τομέα (π.χ. τα δεδομένα που αφορούν στην υγεία διέπονται από διαφορετικούς κανόνες προστασίας της ιδιωτικότητας, σε σχέση με τα οικονομικά στοιχεία).

Υπάρχουν διάφορα άλυτα ζητήματα που χρήζουν διαχείρισης από τους φορείς που διαμορφώνουν το θεσμικό πλαίσιο:

  • Είναι θεμιτό για ένα εργοδότη να συλλέγει προσωπικές πληροφορίες υποψήφιων εργαζόμενων, για τις οποίες απαγορεύεται από το νόμο να ρωτήσει (όπως ηλικία, φυλή, οικογενειακή κατάσταση, σεξουαλικές προτιμήσεις και πολιτικές πεποιθήσεις).
  • Υπό ποιους όρους & συνθήκες οι πάροχοι των κοινωνικών δικτύων είναι υποχρεωμένοι να παρέχουν προσωπικές πληροφορίες των χρηστών, στις Δικαστικές & Αστυνομικές αρχές;
  • Έχουν το δικαίωμα οι χρήστες να έχουν πρόσβαση, να τροποποιήσουν ή να διαγράψουν τα δεδομένα που συλλέγονται για αυτούς;

Ορισμένες από τις θεσμικές απαιτήσεις που αφορούν στα προσωπικά δεδομένα, επικεντρώνονται στον τύπο των δεδομένων που μπορούν να συλλεχθούν και στον τρόπο που μπορούν να επικοινωνηθούν. Παρόλο που αυτό φαντάζει ως μια προσέγγιση κοινής λογικής, δημιουργεί κάποιες ανεπιθύμητες συνέπειες, όπως για παράδειγμα όταν οι περιορισμοί σχετικά με τη συλλογή δεδομένων υγείας εμποδίζουν την κλινική έρευνα. Μια εναλλακτική προσέγγιση θα ήταν να ληφθεί υπόψη το πλαίσιο χρήσης των εκάστοτε προσωπικών δεδομένων και όχι αυτή καθαυτή η συλλογή τους. Φαίνεται λοιπόν ότι το θέμα της ιδιωτικότητας είναι περισσότερο σύνθετο από όσο φαίνεται και ότι η αντιμετώπισή του θεσμικά βρίσκεται μόνο στην αρχή.
Στενά συνδεδεμένη με την προστασία της ιδιωτικότητας είναι η ανησυχία σχετικά με τη διαχείριση της ψηφιακής μας ταυτότητας, δηλαδή της πιστοποίησης ότι το φυσικό πρόσωπο ταυτοποιείται με τον εκάστοτε ψηφιακό χρήστη. Διάφορα ερωτηματικά εγείρονται στο συγκεκριμένο θέμα, όπως: μπορούν οι υποδομές κοινωνικής δικτύωσης να αποτελέσουν υποδομές διαχείρισης της ψηφιακής μας ταυτότητας; Ποιος ο ρόλος τέτοιου είδους υποδομών διαχείρισης ψηφιακών ταυτοτήτων κατά την παροχή υπηρεσιών Δημόσιου χαρακτήρα; Ποια θα είναι η επίπτωση τέτοιου είδους υποδομών και ο ανταγωνισμός σε διάφορους τομείς της επιχειρηματικότητας, που η λειτουργία τους είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη διαχείριση της ψηφιακής ταυτότητας;
Προστασία πνευματικής ιδιοκτησίας
Στην παρούσα χρονική στιγμή έχουν θεσπιστεί κανόνες που αφορούν στην προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας, οι οποίοι ισορροπούν μεταξύ του να υπάρχουν κίνητρα για ανάπτυξη της καινοτομίας και της προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας μέσω προσωρινών μονοπωλίων (με τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας και τα πνευματικά δικαιώματα). Οι εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης έχουν χαρακτηριστικά που ωθούν αυτές τις ισορροπίες.
Είναι πολύ εύκολο να διανεμηθεί το ψηφιακό περιεχόμενο, ενώ ταυτόχρονα χρειάζεται να προστατευθούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας που το διέπουν. Απλουστεύεται η διαδικασία ομαδικής δημιουργίας και ο συνδυασμός διαφορετικών ιδεών και προτάσεων. Οι υπεύθυνοι διαμόρφωσης του θεσμικού πλαισίου χρειάζεται να λάβουν υπόψη αυτή τη νέα πραγματικότητα και να προσπαθήσουν να πετύχουν τις ισορροπίες που χρειάζονται, με σκοπό τη βελτιστοποίηση των θετικών στοιχείων χρήσης των socials.
Προστασία ψηφιακού περιεχομένου
Διάφορες κυβερνήσεις έχουν επιβάλει κανονισμούς που αφορούν στην προστασία του ψηφιακού περιεχομένου σε διάφορα μέσα και κανάλια επικοινωνίας, συμπεριλαμβάνοντας και τα socials. Τα συγκεκριμένα μέτρα περιλαμβάνουν περιορισμούς στον πολιτικό λόγο, απαγόρευση της άσκησης κριτικής σε διάφορες προστατευόμενες κοινωνικές οντότητες, απαγορεύσεις εισροής πληροφοριών από χώρες του εξωτερικού, καθώς και κανόνες για τον περιορισμό της βωμολοχίας, της απεικόνισης της βίας και όποιον άλλο τύπο ψηφιακού περιεχομένου θεωρείται επιβλαβής. Όπως και με την πνευματική ιδιοκτησία, η άνοδος των κοινωνικών τεχνολογιών τείνει να ωθήσει και να επαναπροσδιορίσει αυτά τα όρια. Στις υποδομές κοινωνικής δικτύωσης, η παραγωγή και η χρήση του ψηφιακού περιεχομένου είναι σε μεγάλο βαθμό κατανεμημένη σε πανσπερμία συστημάτων και γεωγραφικών τόπων, με αποτέλεσμα έτσι ο έλεγχος να γίνεται μια πολύ δύσκολη υπόθεση.
Οι υπεύθυνοι διαμόρφωσης του θεσμικού πλαισίου χρειάζεται να εξετάσουν τις συνέπειες των διαφόρων τύπων ελέγχων και περιορισμού της χρήσης του ψηφιακού περιεχομένου, προκειμένου να μην υπάρχουν επιπτώσεις στη διαχείριση της καινοτομίας.

Log off
Η προστιθέμενη αξία των τεχνολογιών κοινωνικής δικτύωσης και το πόσο αυτή θα αντέξει στο χρόνο, θα εξαρτηθεί από διάφορες προϋποθέσεις. Η επιτυχία στην εφαρμογή και χρήση των τεχνολογιών κοινωνικής δικτύωσης στο επιχειρηματικό περιβάλλον, θα εξαρτηθεί από τη μετατροπή των Οργανισμών και της κουλτούρας που τους διέπει, προκειμένου να επωφεληθούν πλήρως από το δυναμικό τρόπο επικοινωνίας & συνεργασίας που προσφέρουν οι τεχνολογίες κοινωνικής δικτύωσης.
Η πρόκληση για αποτελεσματική συνεργασία, επικοινωνία και διάχυση γνώσης και συσσωρευμένης εμπειρίας αποτελεί το στοίχημα της νέας οικονομικής και επιχειρηματικής πραγματικότητας. Και, τα socials μπορούν να αποτελέσουν σημαντική βοήθεια προς την κατεύθυνση αυτή.

Του Νότη Ηλιόπουλου
Msc Infosec, ISO 27001 LA, CISA, CISM
piliopou@me.com