Ο βαθμός διείσδυσης των υπολογιστών στις σύγχρονες επιχειρήσεις και η σημαντικότητα που έχουν για όλες τις επιχειρησιακές λειτουργίες σε συνδυασμό με τα προβλήματα που παρουσιάζονται ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες στην παροχή ρεύματος δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα. Η απάντηση σε αυτό το πρόβλημα είναι φυσικά τα συστήματα UPS.
Η επεξεργασία και αποθήκευση πληροφοριών αποτελεί ίσως την πιο καθοριστική λειτουργία των σύγχρονων επιχειρήσεων και οργανισμών. Η διασφάλιση της απρόσκοπτης συνέχισης αυτής της λειτουργίας είναι εκείνη που σε μεγάλο βαθμό εξασφαλίζει τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς από απρόβλεπτους κινδύνους. Αναλογιστείτε την κατάσταση που θα περιέλθει ένας τηλεπικοινωνιακός οργανισμός, μια τράπεζα ή ακόμα και μια μικρότερη επιχείρηση αν ξαφνικά καταρρεύσει το μηχανογραφικό της σύστημα, ανεξάρτητα από το μέγεθος αυτού. Όπως είναι γνωστό τα μηχανογραφικά συστήματα αποτελούνται από συσκευές όπως servers, τερματικά, σκληροί δίσκοι πολύ μεγάλης ευαισθησίας ιδιαίτερα σε διακυμάνσεις της ηλεκτρικής τάσης με την οποία τροφοδοτούνται, πόσο δε μάλλον σε ξαφνικές διακοπές αυτής.
Για την προστασία των συσκευών αυτών και άρα την ομαλή λειτουργία των διάφορων πληροφοριακών συστημάτων έχουν εμφανιστεί οι συσκευές παροχής αδιάλειπτης τροφοδοσίας ρεύματος, γνωστότερες και ως UPS που προέρχεται από τα αρχικά των όρων Uninterruptible Power Supply. Αρχικά ο σκοπός χρήσης τους ήταν η συνεχής παροχή ρεύματος σε ευαίσθητες ηλεκτρονικές συσκευές ώστε να διασφαλίζεται η συνεχής λειτουργία τους ακόμα και σε ξαφνικές διακοπές ρεύματος ή βυθίσεις τάσεις. Το βασικό τους πλεονέκτημα είναι ότι ειδικά όταν χρησιμοποιούνται για την προστασία ηλεκτρονικών υπολογιστών δίνουν στους χρήστες τη δυνατότητα της αποθήκευσης των δεδομένων στα οποία εργάζονται. Όμως τα UPS έχουν εξελιχθεί και δεν επεμβαίνουν μόνο σε περιπτώσεις διακοπής ή βύθισης της τάσης αλλά έχουν τη δυνατότητα συνεχούς επιτήρησης όλων των χαρακτηριστικών του ρεύματος με το οποίο ηλεκτροδοτούνται οι διάφορες ηλεκτρονικές συσκευές και φροντίζουν για την σταθεροποίηση αυτών σε μια αποδεκτή τιμή ακόμα και όταν αυτά μεταβάλλονται στο δίκτυο της Δ.Ε.Η. Τα πληροφοριακά συστήματα μιας επιχείρησης όπως servers, σκληροί δίσκοι, τηλεπικοινωνιακά μηχανήματα και άλλα παρόμοιες συσκευές διαθέτουν ηλεκτρονικά κυκλώματα πολύ μεγάλης ευαισθησίας στις μεταβολές διάφορων χαρακτηριστικών του ρεύματος. Μεταβολές που ίσως άλλες συσκευές δεν αντιλαμβάνονται αλλά για τα συγκεκριμένα μηχανήματα μπορεί να αποτελέσουν πηγή προβλήματος τόσο στην φυσιολογική λειτουργία τους αλλά και επιπρόσθετα να προκαλέσουν μερική ή και ολική καταστροφή τους. Για το λόγο αυτό, οι συσκευές UPS έχουν εξελιχθεί και παρέχουν πλήρη προστασία από τις διακυμάνσεις του ρεύματος κάτι που τις καθιστά απαραίτητες σε όσες επιχειρήσεις ή οργανισμούς διαθέτουν παρόμοιο εξοπλισμό. Εντούτοις δεν είναι όλες οι συσκευές UPS όμοιες και δεν παρέχουν τον ίδιο βαθμό προστασίας και άρα δεν είναι όλες κατάλληλες για όλες τις διαφορές. Συνοπτικά υπάρχουν τρεις βασικές κατηγορίες οι οποίες και θα αναλυθούν στις επόμενες παραγράφους.
Standby UPS
Τα standby UPS είναι τα πιο διαδεδομένα για απλές εφαρμογές υποστήριξης προσωπικών υπολογιστών. Αυτού του είδους τα UPS είναι κατασκευασμένα ώστε να παρέχουν συνεχώς ρεύμα από την παροχή του δικτύου (Δ.Ε.Η) και να κάνουν μεταγωγή σε τροφοδοσία από μπαταρία μόλις για κάποιο λόγο γίνει διακοπή της κανονικής τροφοδοσίας. Όταν αυτό συμβαίνει ο μεταγωγικός διακόπτης μεταγάγει αυτόματα την τροφοδοσία από το δίκτυο στις μπαταρίες οι οποίες μέσω του inverter που βρίσκεται μέσα στο UPS παρέχουν ρεύμα στις συνδεδεμένες συσκευές. Ο inverter ξεκινάει μόλις διακοπεί το ρεύμα και για το λόγο αυτό ονομάζονται Standby. Τα πλεονεκτήματα τους είναι το χαμηλό κόστος τους, το μικρό μέγεθος τους και η αποτελεσματικότητα τους όταν χρησιμοποιούνται σε απλές εφαρμογές. Ειδικά για τις περιπτώσεις όπου εμφανίζονται φαινόμενα υπερτάσεων αρκετά UPS αυτής της κατηγορίας είναι εφοδιασμένα με ειδικές πρίζες Surge Protection που χρησιμοποιούνται για την σύνδεση σε αυτές συσκευών που ναι μεν δεν μπορούν λόγω μεγάλου φορτίου και υψηλής τιμής ρεύματος εκκίνησης να συνδεθούν στο UPS όπως παραδείγματος χάρη οι εκτυπωτές και τα φωτοαντιγραφικά αλλά πρέπει να προστατευθούν από παρόμοια φαινόμενα. Αυτές τις συσκευές τις συνδέουμε σε αυτές τις πρίζες του UPS που μπορεί να μην παρέχουν αδιάλειπτη παροχή αλλά προστατεύουν από υπερτάσεις.
Line Interactive UPS
Τα line interactive UPS χρησιμοποιούνται ευρύτατα σε μικρές επιχειρήσεις και τοπικούς servers. Σε αυτού του τύπου τα UPS ο inverter που μετασχηματίζει το συνεχές ρεύμα που παράγεται από τις μπαταρίες του UPS σε εναλλασσόμενο που είναι κατάλληλο για τις συσκευές που ηλεκτροδοτούνται από το UPS είναι συνδεδεμένος στην έξοδο του UPS. Σε κατάσταση φυσιολογικής λειτουργίας όπου υπάρχει ρεύμα από το δίκτυο της Δ.Ε.Η, ο inverter λειτουργεί αντίστροφα και φορτίζει τις μπαταρίες. Όταν υπάρχει διακοπή ρεύματος από το δίκτυο της Δ.Ε.Η, ο μεταγωγικός διακόπτης ανοίγει και η τροφοδότηση γίνεται πλέον από τις μπαταρίες στην έξοδο του UPS. Οπότε με τον inverter συνεχώς ανοιχτό και συνδεδεμένο στην έξοδο του UPS επιτυγχάνεται καλύτερο φιλτράρισμα του ρεύματος και μειώνονται σημαντικά οι χρόνοι μεταγωγής συγκριτικά με τα standby UPS. Επιπρόσθετα τα line interactive UPS ενσωματώνουν περισσότερες δυνατότητες σχετικά με την ρύθμιση της τάσης του ρεύματος που τροφοδοτεί τις συσκευές. Η ρύθμιση της τάσης είναι μια πολύ βασική παράμετρος σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν συχνά φαινόμενα υποτάσεων από το δίκτυο της Δ.Ε.Η. Εάν δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα σε περίπτωση υπότασης το φορτίο θα μετάγεται στις μπαταρίες του UPS με αποτέλεσμα κάποια στιγμή αυτές να εξαντλούνται και να σταματάει η ηλεκτροδότηση των συσκευών. Επιπλέον οι συχνές αποφορτίσεις των μπαταριών οδηγούν σε μείωση της διάρκειας ζωής τους με αποτέλεσμα να απαιτείται η συχνή αντικατάσταση τους.
Μια άλλη δυνατότητα των line interactive UPS είναι ότι επιτρέπουν την by-pass λειτουργία ώστε σε περίπτωση αστοχίας του inverter να μην διακόπτεται η λειτουργία των συσκευών αλλά να μπορούν να τροφοδοτούνται από μια εναλλακτική παροχή. Τα line interactive αποτελούν μια αξιόπιστη λύση, μεσαίου κόστους που τα καθιστά ιδανικά για μικρές επιχειρηματικές εφαρμογές.
On line UPS
Η συντριπτική πλειοψηφία των UPS που έχουν ισχύ μεγαλύτερη των 10 kVA είναι τεχνολογίας on line. Στα UPS αυτής της κατηγορίας το ρεύμα εισόδου φορτίζει συνεχώς τις μπαταρίες και αυτές ηλεκτροδοτούν συνεχώς τις συνδεδεμένες συσκευές. Δηλαδή, ανεξάρτητα από το εάν υπάρχει ρεύμα ή όχι, η ηλεκτροδότηση γίνεται μέσω των μπαταριών του UPS. Αυτό συνεπάγεται εκμηδενισμός του χρόνου μεταγωγής το οποίο αποτελεί και το μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα των UPS αυτής της κατηγορίας. Επίσης καθώς το ρεύμα που τροφοδοτεί τις συσκευές διέρχεται συνεχώς μέσα από τα UPS υπάρχει η δυνατότητα για εξομάλυνση όλων των ανωμαλιών του ρεύματος. Τα on line UPS παρέχουν την καλύτερη ποιότητα ρεύματος σε σχέση με τις άλλες κατηγορίες. Διαθέτουν ένα ανορθωτή που επιτρέπει την ανόρθωση του ρεύματος από το εναλλασσόμενο της Δ.Ε.Η σε συνεχές για την φόρτιση των μπαταριών και τον inverter που μετατρέπει το ρεύμα από το συνεχές των μπαταριών πάλι σε εναλλασσόμενο για την τροφοδότηση των συσκευών. Το μειονέκτημα αυτών των UPS είναι ότι επειδή τα εξαρτήματα τους λειτουργούν συνεχώς παράγουν μεγάλες ποσότητες θερμότητας και παράλληλα καταπονούνται σε μεγαλύτερο βαθμό. Αυτό στην πράξη συνεπάγεται αυξημένες απαιτήσεις για ψύξη του χώρου στον οποίο θα τοποθετηθούν τα UPS ενώ γενικά η φύση αυτών των UPS επιβάλλει μεγαλύτερη ανάγκη για προληπτική συντήρηση και έλεγχο της κατάστασης λειτουργίας το οποίο σημαίνει μεγαλύτερο κόστος κατά την λειτουργία τους.
Εν κατακλείδι μπορούμε να διαχωρίσουμε τα UPS σε τρεις βασικές κατηγορίες. Ta standby τα οποία τροφοδοτούν μόνο σε περιπτώσεις γενικών διακοπών ρεύματος και χαρακτηρίζονται από το χαμηλό κόστος τους, το συμπαγές και εύχρηστο μέγεθος τους και τον υψηλό βαθμό απόδοσης. Όμως δεν συνιστώνται για εφαρμογές υψηλών απαιτήσεων και προδιαγραφών και μεγαλύτερης ισχύος από 2 kVA. Είναι ιδανικά για χρήση σε προσωπικούς υπολογιστές και οικιακές εφαρμογές ή πολύ μικρές επαγγελματικές εφαρμογές. Η δεύτερη κατηγορία είναι τα Line Interactive UPS με υψηλή αξιοπιστία και μεγάλο βαθμό απόδοσης τα οποία είναι ιδανικά για εφαρμογές μεσαίων προδιαγραφών. Για ισχύ μεγαλύτερη των 5 kVA και εφαρμογές υψηλών προδιαγραφών όμως η βέλτιστη πρόταση είναι τα On line UPS που εκτός της προστασίας από ξαφνικές διακοπές παρέχουν και την καλύτερη ποιότητα ρεύματος,
Χρήση σε It rooms και data centers
Όλες οι μεγάλες επιχειρήσεις και οργανισμοί διαθέτουν οργανωμένα μηχανογραφικά κέντρα για τα οποία είναι απαραίτητη η υποστήριξη τους με UPS. Σε αυτού του είδους τις εφαρμογές χρησιμοποιούνται αποκλειστικά on line UPS διότι εξασφαλίζουν μηδενικό χρόνο μεταγωγής και παράλληλα προστατεύουν συνεχώς τους servers και τους σκληρούς δίσκους από ενδεχόμενες ανωμαλίες του ρεύματος. Όμως η επιλογή και η εγκατάσταση ενός συστήματος αδιάλειπτης παροχής ρεύματος δεν είναι απλή διαδικασία. Καταρχήν απαιτείται μια μελέτη για τον υπολογισμό των φορτίων, τον τρόπο συνδεσμολογίας των UPS και την συνδυασμένη χρήση με τις γεννήτριες.
Εκείνο που οφείλουν να γνωρίζουν όσοι ασχολούνται με την μελέτη και την επίβλεψη λειτουργίας των μηχανογραφικών κέντρων είναι ότι η ύπαρξη ενός UPS μειώνει σε σημαντικό βαθμό τον κίνδυνο βλάβης των servers σε περίπτωση διακοπής και την απώλεια δεδομένων αλλά δεν εξασφαλίζει σε καμία περίπτωση την μακροχρόνια λειτουργία των μηχανημάτων σε περίπτωση μεγάλης διακοπής. Για το λόγο αυτό απαιτείται και η ύπαρξη γεννητριών. Επίσης επειδή τα UPS είναι μηχανήματα τα οποία είναι πιθανό να παρουσιάσουν προβλήματα και καθώς σύμφωνα με το γνωστό νόμο του Μέρφυ τα προβλήματα εμφανίζονται την κρίσιμη στιγμή θα πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα εφεδρικού UPS που να μπορεί να πάρει τα φορτία σε περίπτωση αστοχίας του ενός UPS. Όμως η υλοποίηση των εναλλακτικών δικτύων παροχής παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία καθώς υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τρόποι εφαρμογής. Καταρχήν υπάρχει η διάταξη Ν+1 όπου λειτουργούν σε παραλληλία 2 UPS ίδιας ισχύος με αποτέλεσμα όταν αστοχεί το ένα UPS ή όταν για κάποιο λόγο χρειάζεται να γίνει κάποια επισκευή ή συντήρηση τότε όλο το κρίσιμο φορτίο το αναλαμβάνει το δεύτερο UPS. Αυτή η διάταξη επιτρέπει μεν την σημαντική μείωση του χρόνου αποκατάστασης της ομαλής λειτουργίας και βελτιώνει σημαντικά το σύστημα όσον αφορά το δείκτη MTBF (Mean Time Before Failure).
Εντούτοις, με αυτό τον τρόπο επιλύεται το πρόβλημα αστοχίας του ενός UPS αλλά δεν αντιμετωπίζεται όμως ολικά το πρόβλημα της αδιάλειπτης λειτουργίας των κρίσιμων φορτίων. Οι διαχειριστές του μηχανογραφικού κέντρου δεν ενδιαφέρονται για τον αριθμό των UPS που υποστηρίζουν τα μηχανήματα τους αλλά εκείνο που επιζητούν είναι να έχουν συνεχώς ρεύμα υψηλής ποιότητας σε αυτά. Η αστοχία μπορεί να υπάρξει και σε άλλο τμήμα του δικτύου όπως σε έναν πίνακα (πτώση μιας ασφάλειας) ή σε ένα καλώδιο τα οποία βρίσκονται μετά από τα UPS. Σε αυτήν την περίπτωση πάλι θα έχουμε διακοπή της ηλεκτροδότησης των συσκευών με ότι αρνητικό αυτό συνεπάγεται. Για το λόγο αυτό ξεκινώντας από το δίκτυο παροχής του ρεύματος στις διάφορες συσκευές του μηχανογραφικού κέντρου συνιστάται να υπάρχουν δύο διαφορετικά δίκτυα. Τα σύγχρονα racks μέσα στα οποία τοποθετούνται οι servers και οι σκληροί δίσκοι έχουν ακριβώς αυτήν την δυνατότητα της τροφοδότησης από δύο διαφορετικά ηλεκτρικά κυκλώματα οπότε σε περίπτωση προβλήματος του ενός κυκλώματος τα μηχανήματα να τροφοδοτούνται άμεσα από το άλλο δίκτυο. Η σωστή υλοποίηση αυτής της πρότασης επιβάλλει τα ηλεκτρικά κυκλώματα να είναι εντελώς διαφορετικά δηλαδή να αποτελούνται από διαφορετικούς ηλεκτρικούς πίνακες, ηλεκτρικές γραμμές και στην αφετηρία τους να ξεκινούν από διαφορετικό UPS. Η συγκεκριμένη υλοποίηση ονομάζεται Ν+Ν και καλύπτει ολικά το σύστημα σε περίπτωση αστοχίας κάποιου στοιχείου. Το φορτίο του μηχανογραφικού θα είναι ισοκατανεμημένο στα δύο UPS αλλά σε περίπτωση ταυτόχρονης διακοπής της Δ.Ε.Η και αστοχίας του ενός U.P.S όλο το φορτίο θα μετάγεται αυτόματα στο δεύτερο UPS.
Τέλος υπάρχει και η διάταξη 2(Ν+1) όπου παρέχει το μεγαλύτερο βαθμό προστασίας όπως είναι ευνόητο. Στην προηγούμενη διάταξη Ν+Ν ότι όταν για κάποιο λόγο όπως μια επισκευή βλάβης του UPS που διαρκεί περισσότερο από το συνηθισμένο τότε όλο το σύστημα εξαρτάται από το εναπομείναν UPS. Στην διάταξη 2(Ν+1) έχουμε πλήρη εφεδρεία σε όλα τα πιθανά σενάρια. Βέβαια το κόστος υλοποίησης της είναι πολύ υψηλότερο καθώς απαιτεί την προμήθεια τεσσάρων UPS με τα ίδια χαρακτηριστικά και γι’ αυτό το λόγο επιλέγεται μόνο σε εφαρμογές πολύ υψηλών προδιαγραφών ασφάλειας.
Σύνδεση των UPS
Στις διατάξεις όπου χρησιμοποιούνται δύο ή και περισσότερες μονάδες UPS είναι πολύ σημαντικός ο τρόπος σύνδεσης τους. Καταρχήν σε όλες τις διατάξεις πρέπει το κρίσιμο φορτίο να ισοκατανέμεται ώστε τα UPS να λειτουργούν σε ένα συγκεκριμένο ποσοστό της ισχύος τους και όταν απαιτηθεί να αναλάβουν το πλήρες φορτίο. Σε αυτές τις εφαρμογές είναι σχεδόν απαραίτητο τα UPS να είναι της ίδιας εταιρείας ώστε να έχουν ακριβώς τα ίδια χαρακτηριστικά και τις ίδιες δυνατότητες ανταπόκρισης. Λόγω του ιδιαίτερου τρόπου λειτουργίας καθώς και της απαίτησης που έχουμε να ενεργούν μέσα σε μηδενικό χρόνο οποιαδήποτε καθυστέρηση , ακόμα και αν αυτή περιορίζεται σε δέκατα του δευτερολέπτου είναι καταστροφική.
Μεγάλο λάθος είναι η διάταξη που ακολουθούνταν ορισμένες φορές παλιότερα και στην οποία τοποθετούνταν τα UPS σε σειρά. Δηλαδή το ένα έπαιρνε όλο το φορτίο και σε περίπτωση αστοχίας ή συντήρησης αναλάμβανε το δεύτερο. Καταρχήν γιατί όλοι οι κατασκευαστές των UPS συνιστούν τα UPS να λειτουργούν συνεχώς σε μερικό φορτίο και δεύτερον επειδή αυτή η ξαφνική μεταγωγή του φορτίου σε ένα UPS και η φόρτιση του από μηδενικό φορτίο σε πλήρες φορτίο δημιουργεί προβλήματα και απρόβλεπτες καταστάσεις που μπορούν να οδηγήσουν σε πλήρη κατάρρευση του συστήματος.
Τα UPS πρέπει να είναι παραλληλισμένα σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή και η σύνδεση τους καθώς και η εκκίνηση τους θα πρέπει να γίνεται πάντοτε από τεχνικούς της εταιρείας που τα έχει προμηθεύσει. Σε ηλεκτρολογικό επίπεδο ο παραλληλισμός γίνεται με την γεφύρωση των πινάκων των UPS, το οποίο γίνεται μεν από τους ηλεκτρολόγους εγκαταστάτες του εργολάβου αλλά πάντα σε συνεργασία με τους τεχνικούς των UPS ώστε να εξασφαλίζονται οι απαιτούμενες προϋποθέσεις για την σωστή λειτουργία των UPS αλλά και την αδιάλειπτη τροφοδοσία του συστήματος. Πολλές εταιρείες προτείνουν λύσεις συγχρονισμού των UPS μέσω ηλεκτρονικών συστημάτων ελέγχου που αποτελούν ουσιαστικά μια εξελιγμένη έκδοση του παραλληλισμού και επιτρέπει την ακόμα μεγαλύτερη ελαχιστοποίηση του χρόνου μεταγωγής και φυσικά τον καλύτερο έλεγχο των UPS που συνεργάζονται για την επίτευξη της αδιάλειπτης τροφοδοσίας των συστημάτων.
Νέες τάσεις
Σχετικά πρόσφατα έχει παρουσιαστεί και μια νέα τάση στα UPS. Πρόκειται για τα νέα modular UPS με τη χρήση των οποίων ξεπερνιούνται οι συμβατικές μέθοδοι παραλληλισμού που χρησιμοποιούνταν μέχρι σήμερα. Αποτελούνται από racks μέσα στα οποία τοποθετούνται modules τα οποία αθροιζόμενα δίνουν τη συνολική απαιτούμενη ισχύ. Το κόστος αγοράς τους αυτή τη στιγμή είναι 15 με 20% υψηλότερο από τα συμβατικά μοντέλα. Όμως τα πλεονεκτήματα που συνοδεύουν τη χρήση τους είναι σημαντικά. Ας θεωρήσουμε ένα μηχανογραφικό κέντρο με απαιτούμενο φορτίο 200 kVA. Έστω ότι απαιτείται να υλοποιηθεί ο σχεδιασμός Ν+1 σύμφωνα με τον οποίο θα απαιτείται η αγορά δύο UPS αυτής της ισχύος. Η χρήση όμως ενός modular UPS δίνει τη δυνατότητα προμήθειας ενός rack με 5 modules των 50 kVAκαι το οποίο θα μας δίνει την συνθήκη Ν+1.
Τα modular UPS είναι μικρότερα και ελαφρύτερα, ταιριάζουν περισσότερο στις ηλεκτρικές απαιτήσεις των μηχανογραφικών κέντρων. Ξεκινώντας από το μικρότερο μέγεθος τους γίνεται καταρχήν εξοικονόμηση στο κόστος μεταφοράς τους αλλά και στο κόστος εγκατάστασης τους. Η εξοικονόμηση συνεχίζεται και κατά την περίοδο λειτουργίας τους. Ένα 5×50 kVA N+1 modular UPS αποδίδει συνεχώς στο 80% του συνολικού φορτίου του ενώ η συμβατική θεώρηση των 2×200 kVA UPS σε περίπτωση φυσιολογικής λειτουργίας δεν θα λειτουργεί πάνω από 50% καθώς τα φορτία θα μοιράζονται στα δύο UPS. Με αυτόν τον τρόπο πετυχαίνεται καλύτερος βαθμός απόδοσης άρα και εξοικονόμηση στο κόστος λειτουργίας. Επιπρόσθετα τα modular UPS απαιτούν λιγότερη ψύξη για την λειτουργία τους και αυτό στην πράξη συνεπάγεται μικρότερο κόστος για την αγορά των μηχανημάτων ψύξης και φυσικά λιγότερες δαπάνες για την λειτουργία τους. Η συντήρηση τους επίσης είναι ευκολότερη καθώς μπορούν τα modules να αφαιρεθούν και να επανατοποθετηθούν κατά την διάρκεια λειτουργίας του μηχανήματος (hot swapping) και δεν απαιτείται να κλείσει το μηχάνημα όπως στα συμβατικά UPS.
UPS και γεννήτριες
Όπως και προαναφέρθηκε εκείνο βέβαια που πρέπει να γίνει απόλυτα σαφές είναι ότι τα UPS σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν εναλλακτική παροχή ρεύματος. Λειτουργούν ως μέσο προστασίας για την εξομάλυνση των αυξομειώσεων της τάσης, ως φίλτρο για την καλύτερη ποιότητα ρεύματος και ως πηγή παροχής σε περίπτωση διακοπής για το μικρό χρονικό διάστημα που απαιτείται για να ξεκινήσει η γεννήτρια. Σε περίπτωση λοιπόν μηχανογραφικών κέντρων είναι απαραίτητη η ύπαρξη μιας ή και δύο γεννητριών που θα τροφοδοτούν τις υπολογιστικές συσκευές σε περίπτωση διακοπής. Όμως η επιλογή και διαστασιολόγηση των γεννητριών που θα επιλεχτούν είναι πολύ σημαντική για την σωστή λειτουργία του συστήματος. Πολλοί κατασκευαστές γεννητριών αλλά και UPS συνιστούν την υπερδιαστασιολόγηση της γεννήτριας όταν τροφοδοτεί ένα UPS σε τιμές διπλάσιες ή και τριπλάσιες της ισχύος του UPS. Δηλαδή όταν έχουμε UPS 70 kVA θα πρέπει να τοποθετηθεί γεννήτρια ισχύος 140 kVA, χωρίς σε αυτήν την τιμή να συνυπολογίζονται τα άλλα φορτία που πιθανώς να τροφοδοτεί η γεννήτρια (κλιματισμός, φωτισμός, ανελκυστήρες). Υπάρχουν αρκετές μέθοδοι υπολογισμού της ισχύος των γεννητριών σε αυτές τις περιπτώσεις οι οποίες ποικίλουν ανάλογα με τις εταιρείες. Είναι απαραίτητο λοιπόν σε αυτές τις εφαρμογές να έχει προηγηθεί εξονυχιστική μελέτη και συνεργασία των μελετητών με τις προμηθεύτριες εταιρείες των UPS αλλά και των γεννητριών.
Συντήρηση
Για την σωστή λειτουργία των UPS είναι πολύ βασική και η προληπτική συντήρηση τους. Ειδικά όταν αναφερόμαστε σε UPS που υποστηρίζουν μηχανογραφικά κέντρα θα πρέπει να υπάρχουν συμβόλαια συντήρησης με τις προμηθεύτριες εταιρείες. Στα συμβόλαια αυτά θα πρέπει να προδιαγράφονται ακριβώς οι εργασίες συντήρησης, οι χρόνοι ανταπόκρισης σε περίπτωση έκτακτων περιστατικών. Πλέον τα σύγχρονα UPS έχουν τη δυνατότητα σύνδεσης σε τηλεφωνικό δίκτυο ή εταιρικό δίκτυο ώστε να είναι εφικτή η ενημέρωση ή ακόμα και απλοί χειρισμοί εξ αποστάσεως. Στοιχείο που διευκολύνει πολύ καθώς επιτρέπει την έγκαιρη πρόγνωση βλαβών αλλά και την πολύ γρήγορη αποκατάσταση της ομαλής λειτουργίας.
Μια άλλη σημαντική παράμετρος για την σωστή λειτουργία των UPS είναι ο χώρος στον οποίο θα εγκατασταθούν. Θα πρέπει να είναι καθαρός, χωρίς σκόνες αλλά και να ψύχεται ικανοποιητικά με τη χρήση των ανάλογων κλιματιστικών μονάδων. Ειδικά για τις κλιματιστικές μονάδες θα πρέπει να υπάρχει και η δυνατότητα εφεδρείας τους ώστε σε περίπτωση βλάβης του ενός συστήματος κλιματισμού να αναλαμβάνει τη ψύξη του χώρου το δεύτερο. Η διατήρηση της θερμοκρασίας σε ένα επιτρεπτό επίπεδο είναι σημαντική διότι σε περίπτωση ανόδου και υπέρβασης κάποιου ορίου, τα UPS κλείνουν για προστασία τους με αποτέλεσμα την διακοπή της τροφοδότησης των συσκευών.
Όπως αντιλαμβανόμαστε ο ρόλος των UPS αν και μάλλον αφανής είναι ιδιαίτερα σημαντικός για την σωστή λειτουργία των ηλεκτρονικών συσκευών ενός οργανισμού. Για το λόγο αυτό χρήζει ιδιαίτερης προσοχής τόσο η επιλογή του τύπου και των χαρακτηριστικών τους αλλά και η επιλογή της διάταξης με την οποία θα συνδεθούν ώστε να μπορέσουν να επιτελέσουν την λειτουργία τους. Πολλές φορές βλέπουμε περιπτώσεις όπου έχει αγοραστεί πανάκριβος εξοπλισμός με υποτίθεται πλήρη εφεδρεία και λόγω μιας παράλειψης στην μελέτη ή στην κατασκευή σε περίπτωση διακοπής ρεύματος καταρρέει όλο το σύστημα. Επειδή η μελέτη πολλές φορές απέχει από την εφαρμογή είναι απαραίτητο να γίνονται δοκιμές του συστήματος σε συνθήκες κανονικής λειτουργίας ώστε να διασφαλιστεί ότι λειτουργούν όλα όπως προβλέπεται και όχι να περιμένουμε την διακοπή ρεύματος για να το διαπιστώσουμε. Εφαρμόζοντας αυτές τις βασικές οδηγίες και παρακολουθώντας την κατάσταση των UPS σε τακτά χρονικά διαστήματα μπορούμε να εξασφαλίσουμε ότι τη στιγμή που θα χρειαστούμε την υποστήριξη τους θα την έχουμε.
Του ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ